You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Deniz Hamamı <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
sküdar’ın Beylerbeyi Mahallesi’nin sokaklarındandır.<br />
Çengelköy Caddesi’ni denize<br />
ulaştıran sokaktır. Sokağın denizle bitiştiği<br />
yerde Şemsettin Bey ve Amiral Vasıf Arif Paşa yalıları<br />
yer almaktadır. <strong>Sokak</strong> adını Beylerbeyi Deniz<br />
Hamamı’ndan almaktadır.<br />
de ile deniz hamamını birbirine bağlayan sokağın<br />
adı Deniz Hamamı Sokağı’dır. Osmanlılar denize<br />
öyle her istedikleri yerde giremeyecekleri, bu hareket<br />
devlet eliyle yasaklandığı için; yine devletçe<br />
yaptırılan, dört tarafı kapalı, ahşap, küçük yüzme<br />
havuzlu deniz hamamları yapılmıştı. 19. yüzyılın ilk<br />
yarısında İstanbul sahillerinde sadece 2 deniz hamamı<br />
vardı. Bu sayı yüzyılın sonunda 60’a ulaşmıştı.<br />
Bunların 33’ü erkeklere, kalanı ise kadınlara mahsustu.<br />
Bu havuzlara genellikle gayr-i müslimler rağbet<br />
etmekte ve genellikle de işletmelerini gayr-i müslimler<br />
yürütmekte idi. Bazı hekimlerin bazı hastalıkların<br />
tedavisinde deniz hamamı tavsiye etmesi ile<br />
Beylerbeyi’nde yalnızca erkeklere mahsus deniz hamamı<br />
bulunuyordu. Hamam, Beylerbeyi Yalıboyu<br />
Caddesi ile Çengelköy Caddesi’nin birleştiği yerde,<br />
üç yüz metre uzunlukta, dikine denize doğru uzanan<br />
toprak ve çıkmaz bir sokağın sonunda idi. Cadbu<br />
hamamlar da daha popüler hale gelmişti. Bunların<br />
kullanımına dair nizamname şehremanetince<br />
hazırlanır ve tatbik edilirdi. Hamamın dışına çıkarak<br />
yüzmek yasaktı. Aynı sahilde bulunan kadın ve erkek<br />
hamamları arasında ses ulaşmayacak bir mesafe<br />
bulunur, aralarında sandalla dolanan bekçiler olurdu.<br />
Suya dayanıklı kerestelerle kuşatılan hamamın<br />
etrafında soyunma odaları, içkisiz büfe, tuvalet ve<br />
bir de cankurtaran bulunurdu. Araştırmacı Burçak<br />
Evren’e göre “...Deniz hamamları, Osmanlı’nın denize<br />
küskünlüğüne son veren, bir bakıma insanla tuzlu<br />
suyu, kumu, güneşi buluşturmaya ortam hazırlayan,<br />
Cumhuriyet döneminin plajlarının öncüsü, yalnızca<br />
ve yalnızca Osmanlı toplumuna özgü simgesel birer<br />
yapı olmuşlardı.” Belediye kayıtlarına göre, Beylerbeyinde<br />
bulunan Deniz Hamamı kadınlara mahsustu.<br />
Kadınlara ait deniz hamamları, erkek deniz hamamlarından<br />
daha uzağa yapılır ve mahremiyeti sağlayacak<br />
biçimde ahşap perdelerle etrafı sıkı sıkı kapalı<br />
tutulurdu. Erkek deniz hamamları bir süre sonra<br />
plajlara dönüşürken kadın deniz hamamları çok<br />
daha sonra bu plajlara dâhil olmuşlardı. Bu nedenle<br />
de Beylerbeyi’nde bulunan Deniz Hamamı uzun<br />
süre yaşamıştı. Cumhuriyet’le birlikte deniz hamamları<br />
tamamen ortadan kalkarak yerlerini plajlara bırakmıştır.<br />
Boğaz’da ise ne hamam ne plaj kalmıştır.<br />
Deniz Hamamı <strong>Sokak</strong><br />
130 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
131
Change language