Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ressam Ali Rıza <strong>Sokak</strong><br />
Ressam Ali Rıza <strong>Sokak</strong><br />
M<br />
ehmet Paşa Değirmeni Sokağı Öğdül<br />
Sokağı’na bağlayan sokaktır. <strong>Sokak</strong> adını<br />
meşhur ressamlarımızdan Hoca Ali Rıza<br />
Bey’den almaktadır. 1858 yılında doğan “Hoca” lakaplı<br />
Ali Rıza Bey, Türk resim sanatının en büyük üstadlarından<br />
birisidir. Genellikle yaptığı Üsküdar resimleriyle<br />
tanınmıştır. Hoca Ali Rıza, 1884’te teğmen<br />
rütbesiyle Harbiye’den mezun olmuştur. Devrinin<br />
ünlü ressamı Süleyman Seyid Bey’den resim dersleri<br />
alarak kendini yetiştirmiştir. II. Meşrutiyet’den<br />
sonra Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’ne başkanlık<br />
etmiştir. Üsküdar’ı çok seven ve hemen her köşesindeki<br />
doğal güzellik-leri resmeden Hoca Ali Rıza<br />
Bey, 1930’da ölmüş ve Karacaahmet mezarlığına<br />
defnedilmiştir. Adının verildiği Ressam Ali Rıza Bey<br />
Sokağı, Üsküdar’ın Ayazma Mahallesi’nde, Salacak<br />
sahil yolu ile Doğancılar Caddesi arasında ve sultan<br />
III. Mustafa’nın yaptırdığı Ayazma Camii yanındadır.<br />
Geçmişte caminin bulunduğu arazi üzerinde Valide<br />
sultanların yazlık olarak kullandıkları Ayazma Sarayı<br />
yer almakta idi. Ayazma Mektebi, Ayazma Camii’nin<br />
kıblesi tarafında ve Ressam Ali Rıza Bey Sokağı ile<br />
Mehmet Paşa Değirmeni Sokağı arasındadır.<br />
Kaynak: ( Atila Taşpınar, Hoca Ali Rıza Bey. İstanbul, 2012)<br />
Sümbülzâde <strong>Sokak</strong><br />
H<br />
asbahçe Sokağı’nı Şemsi Paşa Caddesi’ne<br />
bağlayan sokak, Çeşmeyi Cedid <strong>Sokak</strong> ile<br />
kesişmektedir. Üsküdar’ın Aziz Mahmud<br />
Hüdâî Mahallesi sokaklarındandır. Salacak İskele<br />
Caddesi’ni Hüdâî Mahmud Sokağı’na ulaştıran sokaktır.<br />
<strong>Sokak</strong> aynı zamanda Dr. Suphi Ezgi ve Davudoğlu<br />
sokakları ile kesişmektedir.<br />
Üsküdar’da, Doğancılar Camii’nin yanında yer<br />
alan bu sokak adını meşhur Divan şairlerimizden<br />
Sümbülzâde Vehbi Efendi’den almıştır. Sümbülzâde<br />
Vehbi (1720 – 1809) yazdığı rücû şiirleri ile ün yapmış<br />
olan 19. yüzyıl Divan şairlerimizdendi. Sümbülzâde,<br />
Mora’da doğup büyümüştü. Divanındaki bir şiirden<br />
Moralı Süleyman adlı bir şeyhin mürîdi olduğu anlaşılmaktadır.<br />
Yazdığı şiirlerde hem hece, hem de<br />
aruz veznini kullanmıştır. Divan edebiyatı türlerinden<br />
Rücû sanatının öncülerindendi. Rücu, yazılan<br />
ilk dizenin anlamının tahmin edilenden çok daha<br />
farklı olduğunu, ikinci dizede anlatan bir sanattır.<br />
Sultan II. Mahmud ona: “Bana öyle bir beyit söyle ki,<br />
ilk dizesinin sonunda “Cellât” diye bağırırken ikinci<br />
dizenin sonunda sana bir kese altın bağışlayayım”<br />
emrini verince, o da bu konudaki meşhur rücû şiirini<br />
yazmıştı.<br />
Onun çocuklar üzerine yazılmış ilk eserlerden olan<br />
ve oğluna ahlak ve görgü dersleri vermek için yazdığı<br />
“Lütfiye”si çok meşhurdur. 18. yüzyılda kadılıklar<br />
ve siyasi görevlerde bulunan ama daha çok zevk<br />
ve eğlence şiirleri yazmakla ünlenen Sümbülzâde<br />
Vehbi, “Şevkengiz” adını verdiği eseri bir kadın düşkünü<br />
ile bir erkek düşkünü arasındaki tartışmayı da<br />
kaleme almıştı. Özellikle mizah konusunda üstad idi.<br />
Sümbülzâde Vehbi, Lütfiye’sinde dilencilerden bahsederken:<br />
“İşiden Yûnus ilahisi sanur/Bu edasın<br />
gören âdem usanur” derken bu konuda ne derece<br />
kabiliyetli olduğunu da göstermektedir. Fahriye<br />
adı verilen övgü şiirleri ve yeni yapılan binalar için<br />
yazdığı kitabeleri ile de yakın tarihimizde önemli bir<br />
yere sahiptir. Siyasi olaylara da karışmış ve bu yüzden<br />
bir ara Manisa’ya sürülmüştü. 29 Nisan 1809’da<br />
ölmüştür.<br />
<strong>Sokak</strong>ta bulunan en önemli yapılar Şeyhülislâm<br />
Minkarizâde Yahya Efendi Medresesi ve Ali Ağa<br />
Sıbyan Mektebi idi. Şeyhülislâm Minkarizâde Yahya<br />
Efendi Medresesi, Sümbülzâde Sokağı ile Açık Türbe<br />
Sokağı’nın birleştiği yerde ve Açık Türbe Sokağı’nın<br />
sağ köşesindedir. Medresenin hangi tarihte yapıldığı<br />
belli değildir. Yahya Efendi Kasım 1662’de<br />
şeyhülislâm olmuş ve Ocak 1678’de vefat etmiştir.<br />
Medresesini 1665 tarihlerinde yaptığı sanılmaktadır.<br />
Sümbülzâde Sokağı’na açılan kapıdan, zemini<br />
toprak bir avluya girilmektedir. Oldukça büyük, kare<br />
plânlı avlunun ortasında kitabesiz bir kuyu bileziği<br />
vardır. Sağ ve sol tarafında medrese odaları, tam<br />
karşıda ise dershane yer almıştır. Dershanenin sağ<br />
tarafında ise helâ vardır. Sol taraftaki odalar Açık<br />
Türbe Yokuşu üzerinde bulunduğundan fevkani idi.<br />
Sümbülzâde <strong>Sokak</strong>’ta bir konak<br />
Ressam Ali Rıza <strong>Sokak</strong><br />
102 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
103
Change language