Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Manastırlı İsmail Hakkı <strong>Sokak</strong><br />
Manastırlı İsmail Hakkı <strong>Sokak</strong><br />
S<br />
ümbülzâde Sokağı’nı Halk Caddesi’ne ulaştıran<br />
sokaklardan biri olan sokak Gelinalayı<br />
ve Ramazanoğlu sokaklarının ortasında ve<br />
bu iki sokağa paralel yan yana uzanan iki sokağa verilen<br />
isimdir. Musahipzâde Celal Tiyatrosu bu sokak<br />
üzerinde yer almakta idi. Bu sokak adını II. Meşrutiyet<br />
devrinin meşhur müderrislerinden Manastırlı<br />
İsmail Hakkı Efendi’den almıştır. Aslen Konyalı bir<br />
aileye mensup olan Manastırlı İsmail Hakkı Efendi<br />
l846’da Manastır şehrinde doğdu ve ilk eğitimini burada<br />
aldıktan sonra İstanbul’a gelerek Arapça ve diğer<br />
İslâmî ilimleri tahsil edip icâzet aldı. İstanbul’da<br />
birçok camide ders ve vaazlar veren İsmail Hakkı’nın<br />
hitâbeti güçlü olduğu için kendisine “Kürsü<br />
Şeyhliği”nin en üst makamı olan “Ayasofya Şeyhliği”<br />
verildi. Birçok cami ve eğitim müessesinde vazife<br />
alan İsmail Hakkı Bey İkinci Meşrutiyetten sonra<br />
Âyan Azası olarak parlamentoya girdi. Hüseyin Cisrî<br />
Efendi’nin Risale-i Hamidiye isimli eserini Türkçeye<br />
tercüme eden İsmail Bey, Sırat-ı Müstakim, Sebilürreşad<br />
mecmualarında ve ayrıca muhtelif gazetelerde<br />
makaleler yazdı. 1912’de vefat eden İsmail Hakkı,<br />
Âyan Azası iken Anadoluhisarı’ndaki yalısında vefat<br />
edince cenazesi Fatih Camii avlusuna defnedildi.<br />
Kaynak: (Yrd. Doç. Dr Ali Duman, Fıkıh ve Siyaset Arasında İçtihat:<br />
Manastırlı İsmail Hakkı’nın gözünden II. Meşrutiyet Döneminde<br />
İçtihat’a bir bakış, Bilimname Dergisi, 2004, 4 sayı, Sayfa:<br />
75)<br />
Mehmet Paşa Değirmeni <strong>Sokak</strong><br />
T<br />
ulumbacılar ve Ressam Ali Rıza sokakları<br />
ile kesişir. Üsküdar’da Ayazma Camii’nin<br />
yanından girilen sokaktan, yokuş aşağı<br />
inerek,Harem Sahil Yoluna ulaşılır.<br />
Sokağın adının hikayesine gelince… Rum Mehmet<br />
Paşa Camii’nin hamamının külhanına çıkan dik merdivenlerin<br />
yanında bir kuyu görülmektedir. Hamamın<br />
suyu eski dehlizin derinliklerinden gelmekte<br />
idi. Suyun bu ilk geldiği eski değirmenli dehlizden<br />
dolayı önündeki sokağa bu değirmenle birlikte,<br />
bunu yaptıran sadrazam Rum Mehmet Paşa’nın adı<br />
verilmişti. Bir başka deyişle Rum Mehmet Paşa Camii<br />
ve Hamamına ilk suyun geldiği yere Mehmet Paşa<br />
Değirmeni Sokağı adı verilmiştir.<br />
Bu sokakta bulunan Rum Mehmet Paşa Camii, Hamamı,<br />
Ayazma Sarayı en önemli tarihî binalardır.<br />
Ayazma Sarayı, Ayazma ismiyle anılan ünlü semtte<br />
idi. Semt, ismini Mehmet Paşa Değirmeni Sokağı ile<br />
Tulumbacılar Sokağı’nın birleştiği yerde bulunan<br />
bir apartman bahçesindeki ayazmadan almıştır.<br />
Ayazma Sarayı, Ayazma Camii’nin sol tarafında idi.<br />
Ayazma Mektebi de bu sokaktadır. Mektep, Ayazma<br />
Camii’nin kıblesi tarafında ve Ressam Ali Rıza Bey Sokağı<br />
ile Mehmet Paşa Değirmeni Sokağı arasındadır.<br />
Ayazma Camii ile aynı zamanda yapılmıştır. Yirmidokuz<br />
ayda tamamlanan bu inşaata, 4 Ağustos 1758<br />
tarihinde, büyük bir merasim ile başlanmış ve 1761<br />
yılı ocak ayının sonlarında bitirilmiştir. Ahşap olan<br />
mektep, 156 yıl sıbyan okulu olarak vazife gördükten<br />
sonra ihtiyaca cevap vermediği için 1915 yılında<br />
yıktırılarak yerine Müdafaa-i Milliye parası ile şimdiki<br />
bina yapılmıştır. Mimarı meşhur Kemaleddin Bey’dir.<br />
Cumhuriyet Dönemi’nde “Üsküdar 21. İlk Mektebi”<br />
ismini alan okula sonradan “Cumhuriyet İlkokulu”<br />
adı verilmiştir. Üç katlı yapının bir bölümüne, 1975<br />
tarihinde “Üsküdar Ortaokulu” açılmıştır. Okulun<br />
bahçesi, yol aşırı yerde ve mektebin arka tarafındaki<br />
Bükücüler Çarşısı’nın bulunduğu yerde idi. Bu iş<br />
yerleri de cami ile beraber yapılmıştır. Okulun sağ<br />
tarafında, Mimar Sinan zamanında kaldığı tahmin<br />
edilen biri küçük, diğeri ise büyük iki su haznesi ve<br />
Ayazma Hamamı bulunmaktadır. <strong>Sokak</strong>ta günümüze<br />
ulaşamayan eserlerden biri demeşhur “Basmacılar<br />
Çarşısı”dır. Basmacı ailesinin pîri Basmacılar<br />
kethüdası Mehmet Usta olup, 1174 (1761) tarihinde<br />
yaptırılan Basmacılar Çarşısı’nın da reisi idi. Ayazma<br />
Camii’nin vakfı olan çarşı, camiin hemen yanında ve<br />
Tulumbacılar Sokağı ile Mehmet Paşa Değirmeni<br />
Sokağı arasında bulunuyordu.<br />
<strong>Sokak</strong>ta bulunan önemli tarihî eserlerden biri de<br />
Sultan III. Mustafa Çeşmesi’dir. III. Mustafa tarafından<br />
Barok Üslûpla inşa ettirilmiştir. Som mermerden<br />
yapılan ve kemeri olmayan çeşmenin ayna taşı dikdörtgen<br />
prizması şeklinde olup dışarı taşırılmıştır.<br />
Üzerinde dört satır halinde hazırlanmış sekiz mısralı<br />
kitabe bulunur. Tarihi Ayazma Karakolu da bu sokak<br />
üzerindedir.<br />
Kaynak: (Konyalı, Üsküdar Tarihi, 2/332)<br />
Oyma Saray Çıkmazı<br />
Ü<br />
sküdar’da, Salacak sırtlarında bulunan<br />
İmrahor semtindeki bu sokak Doğancılar<br />
Caddesi üzerinde yer almaktadır. <strong>Sokak</strong><br />
Mehmet Paşa Değirmeni <strong>Sokak</strong><br />
98 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
99
Change language