Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Viransaray <strong>Sokak</strong><br />
H<br />
alk Caddesi’ni Şair Naili sokağa bağlayan<br />
“L” şeklinde bir sokaktır. Bu sokak adını<br />
Şehit Süleyman Paşa’nın sonradan viran<br />
olan sarayından almaktadır.<br />
taki minaresi tamamen kesme taştan yapılmıştır.<br />
Şerefesinin altı istalaktitlidir. Pencere söveleri kefeki<br />
taşından olup kirpi saçaklıdır. 1894 senesindeki büyük<br />
depremde yıkıldığı söylenen minare, 1957-58<br />
tarihlerinde halk tarafından cami ile beraber şimdiki<br />
şekliyle tamir edilmiştir. Camiin kıble ve sol tarafı<br />
mezarlıktır. Bakımsız olan bu hazîrede birçok kabir<br />
taşı vardır. Bunlar arasında Şehit Süleyman Paşa ile<br />
Recep Paşa’nın da kabirleri bulunmaktadır.<br />
Viransaray Sokağın Halk Caddesi ile birleştiği yerde<br />
Şehit Süleyman Paşa Camii bulunmaktadır. Hemen<br />
arkasında Süleyman Paşa’nın büyük ve muhteşem<br />
bir de sarayı vardı. Bu saray daha sonra viran olduğu<br />
için sokağa da bu isim verilmişti. Viransaray<br />
Sokağı’nda bir de sıbyan mektebi mevcuttu.<br />
Ayrıca Viransaray Sokağı’nda Süleyman Paşa’ya ait<br />
bir de çeşme bulunmakta idi. Çeşme Sarı Süleyman<br />
Paşa’nın kabri önünde ve hazîre duvarına bitişik<br />
bir yerde idi. Bu duvarın dış yüzünde bulunan ve<br />
Paşa’nın gömüldüğü yerin önüne isabet eden kısımdaki<br />
kitâbe, tamir sırasında çeşme üzerine konulmuş<br />
ve hâcet penceresi de kapatılmıştı. Bu çeşmenin çok<br />
büyük olan haznesi, 1970 senesine kadar az ileride<br />
ve yokuş olan sokağın ortalarında durmakta idi. Günümüzde<br />
ondan da eser kalmamıştır.<br />
Tavaşi Hasan Ağa <strong>Sokak</strong><br />
gazel türünde başarılı ürünler vermişti. Şiirlerinde<br />
anlam derinliğine önem vermiştir. Klâsik edebiyatımızda<br />
Sebk-i Hindî’nin (Hint tarzı) temsilcisi olarak<br />
ün yapmıştı. 1666 yılında ölmüştür.<br />
Ak Ağalardan, Darussaâde Ağası olan Malatyalı İsmail<br />
Ağa tarafından 1635 yılında yaptırılan Ağa Camii<br />
bu sokak üzerinde yer almaktadır. Caminin bir<br />
çeşmesi ve hamamı da bulunur. Caminin haziresinde<br />
Sungur Mustafa Paşa, Hace Hatun, Sokullu İsmail<br />
Efendi ve Kazmacı Küçük Ahmet Beşe gibi isimler<br />
gömülüdür.<br />
G<br />
Tavaşi Hasan Ağa <strong>Sokak</strong><br />
ündoğumu Caddesi’ni Dönmedolap<br />
Sokağı’na bağlayan bir ara sokaktır. Bu sokak<br />
adını Tavaşî Hasan Ağa’dan almaktadır. Tavaşî<br />
Hasan Ağa, XVI. Yüzyılın ünlü Osmanlı Sadrazamı<br />
Sokullu Mehmet Paşa’nın hazinedârı idi. Bir başka<br />
adı da “Hadım Hasan Ağa” idi. Genelde hadım ismini<br />
sarayın ak ağaları ve harem ağaları kullanmakta<br />
idiler. Muhtemelen o da eski bir harem ağası idi. Hasan<br />
Ağa, sürekli Sokullu Mehmet Paşa’nın yanında<br />
bulunurdu. Rivayete göre Tavaşi Hasan Ağa, Sokullu<br />
Mehmet Paşa’ya Tevarih-i Ali Osman’dan Sultan I.<br />
Murad’ın Kosova savaşındaki şehadet olayını okurken,<br />
Sokullu Mehmet Paşa da gözyaşlarını tutamayarak<br />
böyle bir şehadet için dua etmiş ve ertesi gün<br />
de bir meczup tarafından bıçaklanarak şehit edilmişti.<br />
Tavaşî Hasan Ağa’nın adını taşıyan ve 1587’de onun<br />
yaptırdığı ve sokağa adını veren Tavaşî Hasan Ağa<br />
Camii, İnadiye Mektep Sokağı ile Gündoğumu<br />
Caddesi’nin kesiştikleri yerde idi. Bu camii 1892 yılında<br />
Hatice Hatun adlı bir hayırsever tarafından tamir<br />
ettirilmiştir. Hasan Ağa ayrıca Libadiye’de Tavaşî<br />
Hasan Ağa İbtidâi Mektebi’ni ve İnadiye Mektebi<br />
Sokağı’nda da Tavaşî Hasan Ağa Sıbyan Mektebi’ni<br />
yaptırmıştı. Bu sokak ve çevresi Hasan Ağa’nın yaptırdığı<br />
hayır hizmetleri nedeni ile Osmanlılar döneminde<br />
uzun yıllar Tavaşî Hasan Ağa Mahallesi olarak<br />
resmî kayıtlarda yer almıştı. Bu mahallenin bu gün<br />
sadece adı bulunan Dolap, Katırcılar ve Mektep <strong>Sokak</strong><br />
gibi meşhur sokakları vardı.<br />
Kaynak: (Hadikatu’l-Cevami, 2/214)<br />
Şehit Süleyman Paşa Camii; kare plânlı, kesme taştan<br />
yapılmış, çatısı ahşap iken sonradan betona dönüştürülmüş,<br />
dört ahşap sütunun taşıdığı meşrutası<br />
ile dikkatleri çeken güzel bir camii idi. Son cemaat<br />
yerinin tavanı ağaç işlemeciliğin en güzel örneği idi.<br />
Kapısı mermer söveli ve kemerlidir. Hiç bir yerinde<br />
kitâbesi yoktur. Gerek meşrutası, gerekse son cemaat<br />
yeri tamirat sırasında yıkılmıştır. Kadınlar mahalli<br />
ahşap iken betona çevrilmiştir. Minber ve kürsüsü<br />
ahşaptır. Mihrabı mermer kaplıdır. Son tamir sırasında<br />
eski hususiyetlerini kaybetmiştir. Sağ taraf-<br />
Kaynak: (Hadikatu’l-Cevami, 2/229-230) (Ayvansarayi, Mecmuayı<br />
Tevarih, s. 22/b, Suleyman Paşa Ceşmesi md. ve s. 137) (T. Öz,<br />
İstanbul Camileri, 2/61) (G. Oransay, Osmanlı Devleti’nde Kim<br />
Kimdi, 1/174) (N. Poray, İstanbul’da Gömülü Paşalar, s. 33)<br />
Viransaray <strong>Sokak</strong><br />
58 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
59
Change language