You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Büyük Selimpaşa <strong>Sokak</strong><br />
Azlinden hemen sonra önce Gelibolu’ya sürgüne<br />
gönderildi, ardından Sofya’ya sürüldü. 1830’da bağışlanarak<br />
Halep Beylerbeyliği’ne atandı. 1831 yılında<br />
Şam Beylerbeyliği’ne getirildi ve bu görevi<br />
sırasında, Aralık 1831 tarihinde Mısır Valisi Kavalalı<br />
Mehmet Ali Paşa‘nın tertibi ile ayaklanan ahali,<br />
Mehmed Selim Sırrı Paşa’nın konağına hücum ederek<br />
yakmış ve bu yangın sırasında Selim Paşa da yanarak<br />
şehid olmuştur.<br />
Ailesinin, Üsküdar’da Büyük Selim Paşa Caddesi ile<br />
Gündoğumu Caddesi’nin birleştiği yerde ve yüksek<br />
bir set üzerinde bulunan mezarlığına, Selim Paşa<br />
adına; kalın, silindir şeklinde mermer bir hatıra taşı<br />
dikilmiştir.<br />
Cumhuriyet döneminde İstanbul’da bulunan Bigados<br />
kasabasına O’nun adından esinlenerek Selim<br />
Paşa ismi verilmiştir.<br />
Kaynak: (İsmail Hâmi Danışmend, Osmanlı Devlet Erkânı,<br />
Türkiye Yayınevi, 1961) (Ayhan Buz, Osmanlı Sadrazamları, İst,<br />
Neden Kitap, 2009)<br />
Dönmedolap <strong>Sokak</strong><br />
G<br />
ündoğumu Caddesi’ni Karacaahmet Mezarlığı’na<br />
ve Tunusbağı Caddesi’ne bağlayan<br />
sokaktır. İnadiye Mektebi ve Namık Kemal<br />
sokakları ile de kesişmektedir. <strong>Sokak</strong> adını muhtemelen<br />
evlerin haremlik ve selamlık olarak ikiye bölündüğü<br />
devirlerde, erkeklerin oturduğu odayla,<br />
kadınlara ayrılan yer arasında bir çember üzerinde<br />
dönen iki gözlü dönmedolaplardan almaktadır. Bir<br />
diğer ihtimal de o yıllarda bayram yerinde kurulan<br />
dönmedolaplardan bu ismin alınması ihtimalidir.<br />
Çünkü o yıllarda tıpkı atlıkarıncalar ve salıncaklar<br />
gibi dönmedolaplar da bayram yerlerinin en gözde<br />
eğlence araçları idi. Sokağa bu adın verilmesinde bu<br />
aracın da etkisi olabilir.<br />
Dönmedolap <strong>Sokak</strong>’ta birçok tarihî yapı bulunmaktadır.<br />
Bunlar arasında özellikle Malatyalı İsmail Ağa<br />
Camii ile Fethi Efendi ve Kaymakçı Tekkesi bulunmaktadır.<br />
İskender Baba Türbesi de bu sokaktadır.<br />
Sokağın Şair Naili Sokağı’na doğru kıvrıldığı noktada<br />
Malatyalı İsmail Ağa Camii yer almaktadır. Camii,<br />
Darü’ssaâde Ağası olan Malatyalı İsmail Ağa tarafından<br />
1635 yılında yaptırılmıştır. 1902 yılında Şevket<br />
Paşa tarafından restore ettirilen camii, kesme taştan<br />
ve ahşap çatılı olarak yapılmıştı. Kesme taştan olan<br />
sağdaki minaresinin şerefesinden itibaren üst kısmı,<br />
1926’da yıldırım düştüğü için yıkılmış ve 1974’te<br />
onarılmıştır. Mihrabı niş şeklindedir. Minare tarafında<br />
bir pencere ve onun yanında da türbeye açılan<br />
bir kapı vardır. Minare, türbenin dört duvarı üzerinde<br />
yükselmektedir. Klâsik demir parmaklıklı tek<br />
penceresi ise avluya bakmaktadır. İçindeki tek ahşap<br />
sanduka kaldırılmıştır. Minare yanındaki hazirede<br />
Dönmedolap <strong>Sokak</strong><br />
Malatyalı İsmail Ağanın makam taşı bulunmaktadır.<br />
Caminin çifte hamamı ve bir de âlî çeşmesi vardı.<br />
Maalesef bunlar bu gün yerlerinde yoktur.<br />
<strong>Sokak</strong>ta bulunan bir başka önemli yapı da Fethi<br />
Efendi Sâidî Dergâhı’dır. Dergâh, Şâir Nâilî ve Dönmedolap<br />
sokaklarının kesiştiği köşede, Malatyalı<br />
İsmâil Ağa Câmii’ne bitişik idi. Tekke zaman zaman<br />
Kapıağası Malatyalı İsmâil Ağa ya da Şeyh Fethi<br />
Efendi gibi farklı adlarla da anılmıştır. Bu tekkenin<br />
ilk kurucusu, ne zaman kurulduğu ve Şeyh silsilesi<br />
bilinmemektedir.<br />
Dönmedolap <strong>Sokak</strong>’ta bulunan bir başka tekke de<br />
Kaymakçı Tekkesi’dir. İskender Baba Tekkesi de denilen<br />
bu tekke eski Menzilhane Yokuşu, yeni Gündoğumu<br />
Caddesi üzerinde ve bu cadde ile Dönmedolap<br />
Sokağı’nın birleştiği köşededir. Bugün, arsası, küçük<br />
hazîresi ve İskender Baba Türbesi mevcuttur. Türbenin<br />
yan tarafında Damat İbrahim Paşa’nın H. 1141<br />
yılında yaptırdığı çeşmesi vardı. Haznesi durmaktadır.<br />
Dergâhın karşısında Malatyalı İsmail Ağa Camii<br />
ve aksi yönde ise Ağa Hamamı bulunmaktadır. Bu<br />
semt ve cadde eski Üsküdar’ın en işlek yeri ve caddesi<br />
idi. Anadolu seferine çıkan Osmanlı ordusunun<br />
bir kısmı, posta tatarları ve her sene Mekke’ye gönderilen<br />
Surre Alayı bu yoldan geçerlerdi. Bu dergâh,<br />
Kanuni dönemi yeniçeri efendisi olan ve daha sonra<br />
başka görevlerde bulunan Mehmed Efendi tarafından<br />
1540’larda mescid olarak yaptırılmıştı. Mescit,<br />
zamanla Halvetî Tekkesi olmuş, Kaymakçı Şeyh denmekle<br />
maruf bir zat da zaviyedâr olduğu için Kaymakçı<br />
Tekkesi diye ün salmıştı.<br />
Bu tekke’nin yakınında meşayih-i sofiyeden İskender<br />
Baba medfundur. İskender Baba Türbesi; Ağahamamı<br />
adıyla bilinen semtte, Dönmedolap <strong>Sokak</strong><br />
ile Gündoğumu Caddesi’nin birleştiği yerde ve<br />
meşhur Kaymakçı Tekkesi’nin kıble tarafındadır. Sağ<br />
tarafında Ağa Hamamı ve sol tarafında ise Ağa Camii<br />
bulunmaktadır. Semtin en eski yapısı olup ondan<br />
evvel, bu yol üzerinde, İstanbul’un Fethi’nde ilk<br />
hutbeyi okuyan ve ilk Cum’a namazını kıldıran İbrahim<br />
Efendi’nin ve çocuklarının medfun bulunduğu<br />
Hatibzâdeler Türbesi ile ünlü ‘menzilhane’ bulun-<br />
40 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
41
Change language