You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hattat Kemal Batanay Sokağı<br />
Ş<br />
ubat 1893’te İstanbul’un Fatih semtinin Hırkaişerif<br />
mahallesinde doğdu. Babası Kayserili<br />
Müridoğulları soyundan imam Mehmed<br />
Ziyâeddin Efendi, annesi Ayşe Hanım’dır. Zamanın<br />
meşhur hocalarından Tevfik Efendi ve Manisalı Mustafa<br />
Efendi’den Arapça, Farsça ve dinî ilimler tahsil<br />
etti. İdâdînin son sınıfında iken Dârü’l-hilâfeti’laliyye<br />
Medresesi sahn kısmına da devam etti. Medresenin<br />
beşinci sınıfında iken Dârülfünun İlâhiyat<br />
Fakültesi’ne girdiyse de I. Dünya Savaşı sebebiyle<br />
askere alındığından devam imkânı bulamadı. Bu<br />
savaşta İstanbul, Bandırma ve Çanakkale’de üç yıl<br />
yedi ay süreyle levazım zâbiti olarak görev yaptı.<br />
Savaştan sonra İlâhiyat Fakültesi lağvedilince yüksek<br />
tahsilini yarıda bırakmak zorunda kaldı. 1920’de<br />
girdiği Şirket-i Hayriyye Tâdât Kalemi’nde altı yıl<br />
çalıştıktan sonra İstanbul Ticaret Odası’na geçti. II.<br />
Dünya Savaşı sırasında Kilyos’taki Karadeniz Boğazı<br />
Muhafızlığı’nda on dokuz ay yedeksubay olarak görev<br />
yaptı. Otuz iki yıllık memuriyet hayatından sonra<br />
1958’de Ticaret Odası’ndaki vazifesinden emekliye<br />
ayrıldı. 1976’da açılan İstanbul Türk Mûsikisi Devlet<br />
Konservatuvarı’na repertuvar hocası olarak tayin<br />
edildi. Ölümüne kadar bu görevini sürdürdü. Bu<br />
arada 1971-1980 yılları arasında Kubbealtı Mûsiki<br />
Enstitüsü’nde Münir Nurettin Selçuk’la birlikte dersler<br />
verdi. 22 Haziran 1981 Pazartesi günü vefat etti<br />
ve Feriköy Mezarlığı’na defnedildi.<br />
Kemal Batanay, mûsiki ve hat sanatındaki eserleriyle<br />
yüzyılımızın önemli sanatkârları arasında yer aldı.<br />
Başta Süleyman Çelebi’nin mevlidinin bestesi, nikriz<br />
Mevlevî âyini ve dügâh na`t-ı Mevlânâ olmak üzere<br />
on bir dinî eseri mevcuttur. Bugün elimizde bulunan<br />
yegâne mevlid bestesi olması bakımından bu eser<br />
bilhassa önem taşımaktadır. Dindışı sahada ise otuz<br />
dört söz, dokuz saz eseri bestelediği bilinmektedir.<br />
Özellikle ta`lik hattında şöhrete ulaşan Kemal<br />
Batanay’ın bu yazıdaki ilk hocası Bâb-ı Fetvâ’da Hasan<br />
Hüsnü Efendi’dir. Onun vefatından sonra Sultan<br />
Selim Camii müezzini hattat Mehmed Hulûsi<br />
Hattat Kemal Batanay Sokağı<br />
Efendi’den ders görerek 1918’de icâzetnâmesini<br />
aldı. Sülüs, nesih ve rik`a yazılarını da Erkân-ı Harbiyye<br />
Matbaası baş hattatı Sofu Mehmed Efendi’den<br />
öğrendi. Bugün çeşitli müzelerde ve özel koleksiyonlarda<br />
ta`lik kıtaları, celî-ta`lik beyit, âyet ve hadis<br />
levhaları bulunmaktadır.<br />
Hammâmîzâde İhsan Bey’in Ömer Hayyâm Rubâileri<br />
(İstanbul 1966) ve Yahya Kemal Beyatlı’nın Hayyam<br />
Rubâîlerini Türkçe Söyleyiş (İstanbul 1963) adlı eserlerinde<br />
tercüme edilen kıtaların Farsça metinleri de<br />
ta`lik hattı ile Kemal Batanay tarafından yazılmıştır.<br />
Kaynak: (Muhiddin Serin, Hat San’atımız, İstanbul 1982, s. 85-<br />
87) ( Hakkı Göktürk, ‘’Batanay (Hâfız Kemal)’’, İst.A, IV, 2209-2210;<br />
Öztuna, TMA, I, 99-100.)<br />
Helvacı Ali <strong>Sokak</strong><br />
D<br />
Kartalbaba Caddesi<br />
oktor Fahri Atabey Caddesi’ni Çavuşdere<br />
Caddesi’ne bağlar. Kavsar Mustafa Efendi<br />
Camii bu sokak üzerindedir. İsmini burada<br />
türbesi bulunan Helvacı Ali Baba’dan alır.<br />
<strong>Sokak</strong>ta bulunan Kavsar Mustafa Baba Camii, eski<br />
adı Bağlarbaşı Caddesi olan şimdiki Kartalbaba<br />
Caddesi’nin birleştiği yerde ve aynı isimle bilinen<br />
türbenin sağ tarafındadır. Kavsar Baba Türbesi’ni yeniden<br />
tamir eden, mahallenin 60 yıllık sakini Devlet<br />
Demiryolları’ndan emekli Hamdi Erengülü’nün ifadesine<br />
göre mescit, yığma moloz taşından yapılmış<br />
olup ahşap çatılıdır. Tekkenin Kartal Baba Caddesi’ne<br />
açılan bir kapısı bulunduğu gibi, Abacı Dede <strong>Sokak</strong><br />
ile Çavuşdere Caddesi’ne de açılan kapıları vardır. Bu<br />
iki kapı, bu yollara açılan çıkmaz sokakların nihayetinde<br />
bulunuyordu.<br />
Kartalbaba Caddesi<br />
V<br />
alide-i Atik Camii’nin yanından geçerek<br />
aşağıya, Üsküdar çarşısına doğru iner. ismini<br />
Kartalbaba Tekkesi’nden alır. Tekke, Nuhkuyusu<br />
Caddesi ile eski ismi Bağlarbaşı Caddesi yeni<br />
adı Kartal Baba Caddesi olan yolun birleştiği yerde<br />
ve ikinci caddenin sağ köşesindedir. Karşı köşesinde,<br />
Şeyhülislâm Ârif Hikmet Beyefendi’nin sebili, çeşmesi<br />
ve aile kabristanı vardır. Tekkenin hangi tarihte<br />
yapıldığı belli değildir. Hadîkatü’l-Cevâmi’de kayıtlı<br />
değildir. 1786’da Paris’te basılan Plân de la villa de<br />
Constantinople, incelendiğinde, Kapıağası mevkii<br />
ile Yenimahalle arasında ve Nuhkuyusu Caddesi<br />
üzerinde ‘Tekke’ isimli bir yer görülür. Eski Valide Camii<br />
ile Nuhkuyusu Caddesi arasında ve Alaca Minare<br />
Camii’nin biraz ilerisinde ve köşede gösterilen bu<br />
yer, Kartal Baba Tekkesi’dir.<br />
Plân, 1786’da yapıldığına göre, tekke bu tarihten<br />
evvel mevcuttu. Sicill-i Osmânî yazarı da, “Mezanne<br />
ve meşayihten olan Kartal Ahmet Baba’nın 1203 Zilkadesinde<br />
(Ağustos 1789) vefat ettiği”ni belirtmiştir.<br />
1199 (1784) tarihli tekkeler listesinde ‘Pazarbaşı<br />
Mahallesi’nde Şeyh Ahmet Kartal Zaviyesi’ diye kayıtlıdır.<br />
1256 ve 1294 tarihli listelerde de aynı adla<br />
kayıtlıdır. Âyin günü Salı olan bu Kadirî Tekkesi,<br />
fevkânî olarak yapılmış olup alt katı türbe, üst katı<br />
ise, mescit halinde kullanılan semahane idi. İki kat<br />
arasındaki döşeme ve çatısı 1942 senesi kışında çökmüştür.<br />
Ahşap bir kapıdan girilen türbenin ön tarafında,<br />
bir parmaklıkla ayrılan, ziyaret mahalli vardı.<br />
Perişan ve sandukaları dağıtılmış türbedeki kabirleri<br />
saymak mümkün değildi. Beş veya altı adet olduğu<br />
sanılmaktadır. Cami yeniden yaptırıldığında türbeye<br />
de beş beton sanduka yapılmıştır.<br />
Kaynak: http://www.uskudar.bel.tr/tr-tr/hizmet/rehber/Sayfalar/Rehber-Detay-Icerik.aspxGuideID=3&SubID=86&Content<br />
ID=19027<br />
360 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
361