You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Salacak İskele Arkası Sokağı<br />
Ö<br />
ğdül, İmrahor Çeşme ve Egemen sokaklar<br />
arasında 3 katlı apartmanlar ve tarihi konakların<br />
bulunduğu bir sokaktır.<br />
Üsküdar’da ilk inşa olunan Müslüman mabedi olan<br />
Fatih Sultan Mehmet Camii bu sokak üzerindedir.<br />
Üsküdar ve havalisi, İstanbul’dan 101 sene evvel,<br />
yani 1352 de ilk defa, feth edilmişse de 1402 Ankara<br />
Meydan Muharebesi ile elden çıkmıştır. İstanbul’un<br />
1453 tarihindeki fethine kadar Üsküdar’da hiç bir<br />
mabet yapılmamıştır. Hadîka yazarı bu cami hakkında<br />
şu bilgiyi vermektedir: “Bânisi Ebu’l-Feth Sultan<br />
Mehmed Han-ı Gazi’dir. Minberini Hekimbaşızâde<br />
Ali Paşa ilk sadaretinde koymuştur. Mahallesi vardır.”<br />
Üsküdar’da ilk kurulan mahalle burasıdır. ‘Sala’nın<br />
köy, Salacak’ın ise köycük anlamına geldiği ileri sürülür.<br />
Bu mevkide yapılan, mescidin ve çeşmenin<br />
Akşemseddin adına inşa edildiği ve fetihten sonra<br />
da ilk hutbenin ve ilk cuma namazının burada kılındığı<br />
rivayet olunur. İlk hutbeyi okutan zatın ismi<br />
İbrahim’dir.<br />
Kabri, İnadiye Tekkesi’nde Yediemirler diye bilinen<br />
türbededir. İstanbul 29 Mayıs 1453’de feth edildiğine<br />
göre, ahşap olduğu sanılan mabet, muhasara<br />
sırasında yapılmış olmalıdır. Sadrazam Ali Paşa, 12<br />
Mart 1732’de sadaret mevkiine geldiğine göre, minberi<br />
de bu sıralarda koyarak mescidi cami haline getirmiştir.<br />
Bu durumda mescit, yapılışından 280 sene<br />
sonra cami haline gelmiş demektir. Kısa bir müddet<br />
sonra cami harap olduğundan 1166 (1753) tarihinde<br />
Sultan I. Mahmut (1730-1754) tarafından yeniden<br />
yapılmıştır. Bunu belirten kitâbe, cami duvarında<br />
asılı iken Vakıflar Müdürlüğü’nce alınan bir karar<br />
gereğince eski levhalarla beraber camiin minberi<br />
altına kaldırılmıştır.<br />
mıyla almaşık inşa edilmiştir. Kilit taşında çarkıfelek<br />
motifi yer alır. Profilli üzengi seviyesi niş yüzeyinde<br />
ince mukarnaslı bir kornişle devam eder. Dikdörtgen<br />
çerçeveli musluk aynası dilimli kemer motiflidir.<br />
Kemer dışta üzengi seviyesinden itibaren bir silme<br />
ile bir çerçeve içine alınmıştır. Bunun üzerinde kitabe<br />
metni yer alır. Kemer yüzeyi ve kitabe en dışta bir<br />
silme ile çerçevelenmiştir.<br />
Çeşme yüzeyi hazne ile aynı yükseklikte mukarnaslı<br />
bir kornişle sonlanır. Konik biçimli hazne üst örtüsünün<br />
tepe noktasında alem yeri vardır. Alem düşmüştür.<br />
Yan setleri ve teknesi mermerdir. Çeşmenin yan<br />
yüzünde kemer nişi ışınsal istiridye kabuklu küçük<br />
bir çeşme bulunur.<br />
<strong>Sokak</strong>’ta buluna önemli bir yapı da Ekmekyemez<br />
Tekkesi’dir. Âyin günü Pazartesi olan bir Bayramiyye<br />
Dergâhı idi. Salacak İskelesi Arka Sokağı ile<br />
Lâmekânî Hüseyin Sokağı’nın birleştiği yerde ve<br />
ikinci sokağın sağ köşesinde bulunuyordu. Civarında<br />
Musahib Mustafa Paşa’nın 1094 (1683) tarihli güzel<br />
bir meydan çeşmesi ve bunun hemen arkasında<br />
Salacak İskele Arkası Sokağı<br />
<strong>Sokak</strong>ta bulunan önemli eserlerden bir diğeri İskele<br />
arkası ve salacak iskelesi sokakları kesişiminde<br />
yer alan tek yüzlü meydan çeşmesi olan Silahtar<br />
Çeşmesi’dir. Çeşme kesme taşla inşa edilen hazne<br />
yüzeyinde dışa az taşkın sivri kemerli bir niş içinde<br />
düzenlenmiştir. Kemer eğrisi renkli mermer kullanıbüyük<br />
bir sarayı ve sol tarafında ise paşanın divan<br />
kâtipliğini yapmış bulunan meşhur Şair Nâbî’nin evi<br />
ve bir dönem evlendirme dairesi olarak kullanılan<br />
kütüphanesi vardı. Ayrıca bunların önünde Hatice<br />
ve Fatma sultanların sahil sarayları bulunuyordu ki,<br />
yerleri hâlâ arsa halindedir. Büyük bir semahanesi<br />
olan, haremlik ve selâmlıklı iki katlı tekke binasının<br />
çatısı çökmüş, harap bir halde iken 1935 yılında yıktırılmışdır.<br />
Bugün yalnız sonradan yaptırılan yığma<br />
taş türbe ve bodrum katı kârgir, diğer iki katı ahşap<br />
olan şeyh evi mevcuttur. Şeyh evi, pek harap olduğundan<br />
1975 tarihlerinde oturanlarca terk edilmişdir.<br />
Tekkenin arsasına bir kaç apartman yapılmıştır.<br />
Kaynak: http://www.uskudar.bel.tr/tr-tr/hizmet/rehber/Sayfalar/Rehber-Detay-Icerik.aspxGuideID=3&SubID=45&Content<br />
ID=19004<br />
Tosun Paşa <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
Tosun Paşa <strong>Sokak</strong><br />
sküdar’ın Salacak Mahallesi sokaklarındandır.<br />
Şerif Bey Çeşme <strong>Sokak</strong> ile Köprülü Konak<br />
Sokağı birbirine bağlayan sokaktır. 3. Selim<br />
İlköğretim Okulu da bu sokak üzerinde yer almaktadır.<br />
<strong>Sokak</strong> adını burada iki katlı bir konağı bulunan<br />
ve 1872 yılında Üsküdar Mutasarrıflığı yapan Tosun<br />
Paşa’dan almaktadır. Paşa’nın ahşap konağı 1918<br />
yılında yanmıştır. Renkli bir kişiliğe sahip olan Harputlu<br />
Tosun Paşa, ünlü Mithat Paşa’nın ablası Sıdıka<br />
Hanım’la evli idi. 1882’de Maraş’ta ölmüştü. Karısı,<br />
bu sokaktaki konağın yakınındaki başka bir konakta<br />
1918’de yaşamını yitirmişti. Tosun Paşa, Beylerbeyi<br />
sahilindeki Paşalimanı’nda bugün de duran Abdurrahmanağa<br />
Camii’nin haziresine gömülmüştü.<br />
Salacak İskele Arkası Sokağı<br />
330 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
331
Change language