You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
savaşan Hacı Murad, barut bitince atını yere yatırıp<br />
kamayla yerde bir çukur açar. Kılıçla savaşır ve en<br />
sonunda öldürülür. Hacı Murad’ın kabri Azerbaycan<br />
sınırları içinde yer alan Qah’te (Qax) yer almaktadır.<br />
Başı kesilerek Rus Çarı’na götürülmüş, kafatası Rusya<br />
Kunstkammer müzesinde sergilenmiştir. Ünlü Rus<br />
yazar Lev Tolstoy’un 1896’da basılan Hacı Murad<br />
adlı,Türçe’ye çevirili biyografik bir eseri vardır.<br />
<strong>Sokak</strong>taki en önemli tarihi yapı, Porfiti İlya Kilisesi’dir.<br />
Mabet, Selâmsız Mezarlık Sokağı ile Hacı Murat<br />
Sokağı’nn birleştiği yerde olup kapısı Hacı Murat<br />
Sokağı üzerindedir. Kapısı karşısındaki Rum mektebi,<br />
öğrenci yokluğundan dolayı 1987 tarihinde, Milli<br />
Eğitim Bakanlığı Özel Doğuş Ana Okulu olmuştur. Bu<br />
mektebin hemen sağ gerisinde ve Selâmsız Mezarlık<br />
Sokağı üzerinde de Ermeni Camaran Okulu bulunmaktadır.<br />
Kilisenin ilk yapılış tarihi belli değildir.<br />
İnciciyan’ın ifadesine göre “Peygamber İlya adlı Rum<br />
kilisesi harap olmuş vaziyette olduğundan 1219<br />
(1804) tarihinde, eskisinden üç misli büyük olarak<br />
yeniden yapılmıştır.” Şimdiki mabet, 1247 (1831) tarihinde,<br />
Sultan II. Mahmut’un iznini havi ferman ile<br />
inşa olunmuştur. Bunu belirten Rumca kitabe sahna<br />
açılan kapısı üzerindedir. Tarihi, hem eski ve hem de<br />
yeni Türkçe olarak yazılmıştır.<br />
Allâme Caddesi yakınında ve Vasiyet Sokağı ile Muradiye<br />
Mektebi Sokağı üzerinde olup her iki yola<br />
açılan kapıları vardır. İkinci sokağa açılan kapısı yanında,<br />
üç oval yüzlü bir çeşmesi mevcuttur. Cümle<br />
kapısı Vasiyet Sokağı üzerindedir. Burada iki kapı ve<br />
bunlar arasında, yine kitâbesiz, üç yüzlü bir çeşme<br />
bulunmaktadır.Mabet ilk defa, ahşap olarak, 1626<br />
senesinde, İstanbul patriği olan Vanlı, Vardapet<br />
Zakarya tarafından, 1617 tarihinde yaptırılmıştır.<br />
Yenimahalle’de, Allâme Caddesi yakınında ve Vasiyet<br />
Sokağı ile Muradiye Mektebi Sokağı üzerinde<br />
olup her iki yola açılan kapıları vardır. İkinci soka-<br />
Hacı Süleyman Sokağı<br />
dirmek üzere faaliyete geçti. O zaman 31 yaşında<br />
olan öz oğlu Ragıp Bey’i rehine olarak vererek, kanun<br />
kaçağı konumundaki Demirci Mehmet Efe’nin<br />
şüpheciliğini yatıştıran ve kendisini düze indirerek,<br />
eşkiyalıktan vatanperverliğe yönelten ve Milli Mücadele<br />
içinde yer almasını sağlayan kişidir. Haziran<br />
1919’da Nazilli’ye gelmiş olan Rauf Orbay’ın hayranlığın<br />
kazandı, onun önerisiyle, yaşlı ve hasta olmasına<br />
rağmen Sivas Kongresi’ne katıldı ve burada<br />
Mustafa Kemal Paşa ile görüştü. TBMM 1. Dönem’de<br />
İzmir Milletvekili seçilerek siyasi hayata ikinci defa<br />
girdi. Mecliste Şeriye, Maarif ve Defteri Hakani<br />
Encümenleri’nde çalışti. Ancak, teklif edilmesine<br />
rağmen, bakanlık görevini kabul etmedi. Osmanlı<br />
Meclisi Mebusan’ındaki çalışmalarını TBMM’de de<br />
sürdürdü. Bazı önerileri, aradan 77 yıl geçmiş olmasına<br />
rağmen bugün dahi güncelliğini kaybetmemiştir.<br />
Cumhuriyetin ilanının gerekliliğini açıkça savunanlardan<br />
olan Hacı Süleyman Efendi, tam bu sırada, 5<br />
Ekim 1923 günü bir kaza sonucu vefat etmiştir.<br />
Muradiye Mektebi <strong>Sokak</strong><br />
B<br />
u sokak, Altıyol <strong>Sokak</strong> ile Yeni Dershane Sokağı<br />
birbirine bağlayan sokaktır. Yeni Dershane<br />
<strong>Sokak</strong> ile kesiştiği köşede Özel Semerciyan<br />
Cemran Ermeni Anaokulu ve İlköğretim Okulu<br />
bulunmaktadır. Bu sokak ayrıca Allame Caddesi ve<br />
Şair Talat Sokağıyla kesişerek dört yol ağzı oluşturmaktadır.<br />
ğa açılan kapısı yanında, üç oval yüzlü bir çeşmesi<br />
mevcuttur. Cümle kapısı Vasiyet Sokağı üzerindedir.<br />
Burada iki kapı ve bunlar arasında, yine kitâbesiz, üç<br />
yüzlü bir çeşme bulunmaktadır.<br />
Mabet ilk defa, ahşap olarak, 1626 senesinde, İstanbul<br />
patriği olan Vanlı, Vardapet Zakarya tarafından,<br />
1617 tarihinde yaptırılmıştır. Yeni mahalleli ihtiyarların<br />
anlattıklarına göre, kilise önceden, bugünkü kilise<br />
kapısı karşısındaki küçük çeşmenin yanında olup<br />
ufak bir mabetti. Sonra 1617’de bugünkü yerinde<br />
yaptırılmıştır. Bu inşaata ait gümüş bir haçın üzerinde<br />
aynı tarihli bir kitabe hak edilmiş bulunmaktadır<br />
Zakeos dahi denilen Zakarya, 1640 senesinde yüksek<br />
bir yerden düşerek vefat etmiştir. Kabri, Bağlarbaşı<br />
Ermeni Mezarlığı’ndadır. Kendisi, 1626-1629 ve<br />
1636-1639 senelerinde olmak üzere iki defa patrik<br />
olmuştur.<br />
Evliya Çelebi’nin muasırı olup 1637-1695 tarihleri<br />
arasında yaşamış olan Eremya Çelebi Kömürciyan;<br />
“Yenimahalle denilen yerde Ermeniler’in bir kiliseleri<br />
Hacı Süleyman Sokağı<br />
S<br />
okak adını Hacı Süleyman Efendi’den almaktadır.<br />
Ankara Fetvası’na “Müderrisînden Hacı<br />
Süleyman” ismiyle imza koyan Hacı Süleyman<br />
Efendi, 1855’te Nazilli’de doğdu. II. Meşrutiyet’in<br />
ilanından sonra açılan Osmanlı Meclis-i Mebusan’ında<br />
ve TBMM 1. Dönem’de mebusluk yapmış, kanun<br />
önerileri ve konuşmalarıyla akıllarda kalmış bir din<br />
ve siyaset adamıdır. Nazilli Medresesinde Müderrislik,<br />
Müdafaa-i hukuk Cemiyeti Kuruculuğu, Sivas<br />
Kongresi Temsilciliği, Osmanlı Meclis-i Mebusan I.<br />
Dönem Aydın Mebusluğu (21 Mart 1909 tarihinde<br />
istifa etmiştir), TBMM I. Dönem İzmir Milletvekilliği<br />
yapmıştır.<br />
15 Mayıs 1919’da Yunan ordusunun İzmir’i işgali<br />
üzerine halkı Milli Mücadele lehinde bilinçlen-<br />
Muradiye Mektebi <strong>Sokak</strong><br />
312 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
313
Change language