You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ler İstanbul’da da yine eskisi gibi İzmir’de Selanik’te<br />
olduğu gibi yaşamışlardı. Dönmelerde o kadar fark<br />
gözetenler vardı ki, kendi mezarlıklarına gömülmek<br />
isterler, zinhar Türk Müslüman mezarlıklarına gömülmek<br />
istemezlerdi. Kendi mezarlıkları Üsküdar’da<br />
Bülbülderesi Mezarlığı’dır. Çok çok bakımlı müslüman<br />
mezarlığından çok hristiyan mezarlığına benzer.”<br />
Mezarlıkta yatanlar arasında Atatürk’ün ilk<br />
öğretmeni Şemsi Efendi de bulunmaktadır. Çok eski<br />
mezar taşlarının bulunduğu mezarlıkta, her mezar<br />
taşının üzerinde bir kıta bulunmakta, medfunların<br />
çerçevelenmiş fotoğrafları da mezar başında yer<br />
almaktadır. Bazı mezar taşlarında “Sakladım söylemedim;<br />
derdimi gizli tuttum, uyuttum” ibaresi<br />
bulunur. <strong>Sokak</strong> ta bulunan önemli bir tarihi yapı da<br />
Fevziye Camii’dir. Cami, Bülbüldere-Bağlarbaşı yolu<br />
ile Selânikliler Sokağı’nın birleştiği yerde ve köşe<br />
başındadır. Mezarlığın Selâniklilere ait olan kısmı<br />
1300 (1882-83) tarihlerinde cami ile beraber tesis<br />
edilmiştir. Camiin avlu kapısı, Selânikliler Sokağı’na<br />
açılmaktadır. Kapının sol tarafında ulu bir çınarın<br />
altında ve avlu duvarı önünde Asadar Baba’nın açık<br />
türbesi vardır. Kapının karşısında ise 1112 (1700) tarihli<br />
Valide Kethüdası Çeşmesi bulunmaktadır. Kethüda<br />
Çeşmesi’nin karşısında 1300 (1882- 89) tarihli<br />
Feyziye Mektebi ve onun altında ise 1141 (1728) tarihli<br />
Hatice Sultan Çeşmesi bulunuyordu. Bu camiin<br />
civarında Hammal Mehmet Ağa Camii, Osman<br />
Dede Camii, Yeşilbaş Türbesi ve Bülbüldere Özbekler<br />
Tekkesi mevcuttu. Cami, 1300 (1882-83) tarihinde<br />
Selânikliler tarafından aralarında para toplamak<br />
sureti ile yaptırılmıştır. Selânikliler, 1877-78 Osmanlı-<br />
Rus Harbi’nden sonra peyderpey İstanbul’a göç<br />
etmeye başlamışlar ve bu, 1897 Türk-Yunan Harbi<br />
ile 1912 Balkan Harbi’nden sonra en üst düzeye<br />
ulaşmıştır. Hepsi zengin olan bu insanlar, Şişli ve<br />
Nişantaşı semtlerine yerleşmişler ve kendi çocuklarının<br />
okuması için 1296 (1879) tarihinde Şişli Terakki<br />
Lisesi’ni ve 1302 (1885) tarihinde de Feyziye Lisesi’ni<br />
tesis etmişlerdir. Camiin H. 1300 tarihinde yapıldığını<br />
gösteren kitâbesi son cemaat yeri duvarının üzerinde<br />
ve avluya bakan yüzündedir.<br />
Selman Ağa <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
sküdar’ın Mimar Sinan Mahallesi sokaklarından<br />
biri olan bu sokak Oran ve Şeyh<br />
Camii sokaklarını Selman-ı Pak Caddesi’ne<br />
bağlayan sokaktır. Selman-ı Pak Caddesi’ne açılan<br />
ve 1965 tarihinde yaptırılan Horhor çeşmesi ve cami<br />
bânisi olan Selman Ağa’nın h. 914 tarihli kabri bulunmaktadır.<br />
Selman Ağa, Babü’s-saâde Ağası (kapı<br />
ağası - kızlar ağası) olup, Sultan II. Bayezid’in fermanı<br />
ile idam edilmişti. Ağa’nın İstanbul’da, Kazancılar’da<br />
Ali Paşa Camii civarında bir ‘mekteb-i âlî’si vardı.<br />
Mabet, 1313 (1895) tarihinde, Galip Paşa’nın evkaf<br />
nezareti döneminde tamir edilmiştir. Sultan Hamamı<br />
ya da Kulluk Hamamı olarak da bilinen İskele Hamamı,<br />
eskiden Selman Ağa Sokağı üzerinde idi. Bu<br />
sokağın sağ köşesinde, Selman Ağa Camii karşısında,<br />
Selman Ağa’nın inşa ettirdiği bir de çeşme bulunuyordu.<br />
Eskiden tam bir çarşı hamamı niteliğinde<br />
olan hamam çok işlekti. Önünde sıra ile dükkânlar<br />
ve bunlar arasında meşhur Moskof Fırını ile ünlü Çil<br />
Horoz Şekerlemecisi ve cami meşrutasının altında<br />
kesmetaş ve tuğla hatıllı, tonoz damlı, Benzinci Celal<br />
Bey’in dükkânı vardı. Biraz ileride ise Arasta Çarşısı<br />
bulunuyordu.<br />
İstanbul’un eski Balıkpazarı ne ise Üsküdar’ın bu<br />
semti de o idi. Semt, ilk önce Rum Mehmet Paşa’nın<br />
“elli dükkândan meydana gelen” Batpazarı’nı yapması<br />
ile şenlenmiş ve bu arada da Fatih Sultan Mehmet<br />
burada küçük bir hamam inşa ettirmişti. Bunu,<br />
1506’da Selman Ağa Camii’nin yapımı izlemiştir.<br />
Ayasofya Vakfı muhasebe defterinde Üsküdar’da bir<br />
hamamın bulunduğuna işaret edilmiştir.<br />
Tazarruname müellifi meşhur Sinan Paşa (1440-<br />
1486)’nın kız kardeşi olan ve Hacı Kadın adıyla da<br />
bilinen Sultan Hatun tarafından 1556-1557’de yeri<br />
kesin olarak bilinmeyen fakat Selman Ağa Camii<br />
civarında olduğu sanılan Hacı Kadın Medresesi’ni<br />
kurmuştu.<br />
Selman Ağa <strong>Sokak</strong><br />
Selmanağa Çeşmesi <strong>Sokak</strong><br />
Y<br />
enidünya Sokağı’nı Üsküdar Mihrimah Sultan<br />
Camii’nin arkasından geçerek Selman-ı<br />
Pak Caddesi’ne bağlayan sokaktır. Mihrimah<br />
Sultan Cami’nin arkasında bulunan bu sokağa<br />
adını veren Selman Ağa, Babü’s-sade ağası<br />
(Kapı Ağası-Kızlar Ağası) olup, Sultan 2. Bayezid’in<br />
fermanı ile idam edilmiştir. Selâmsız Tepesi’nin Kalemtraşçı<br />
Sokağı tarafındaki bir menbadan çıkan<br />
su Bülbülderesi’ni takiben Selmanağa Camii’ne<br />
gelir ve buradaki abdest musluklarından ve Horhor<br />
Çeşmesi’nden akardı. Kumru (Arslan Ağa) Mescidi,<br />
Şeyh Camii Sokağı ile Selman Ağa Çeşme<br />
Çıkmazı’nın birleştiği yerdedir.<br />
Solak Sinan Camii Önü <strong>Sokak</strong><br />
S<br />
Selmanağa Çeşmesi <strong>Sokak</strong><br />
elamsız Caddesi’ni Tophanelioğlu Caddesi’ne<br />
bağlayan sokaktır. Sokağa Selamsız<br />
Caddesi tarafından girildiğinde sağda Solak<br />
Sinan Camii yer almaktadır. Üsküdar’ın tarihi mahallelerinden<br />
de olan Solak Sinan, Selamsız Caddesi’nin<br />
üst taraflarında yer almaktadır. Adını Solak Sinan<br />
Camii’nden almıştır. Solakbaşı Sinan Ağa 1547’de<br />
yaptırmıştı camiini. Solak, sultanların atlarının sol<br />
tarafında yürüyen ve çok da hızlı koşabilen askerlere<br />
denirdi. Sinan Ağa bu solakların başı idi.<br />
Kaynak: (Münevver Ayaşlı, Rumeli ve Muhteşem İstanbul, Timaş<br />
Yay, İstanbul, 2003, s.99)<br />
Kaynak: (Hadikatu’l-Cevami,1/39 ve 2/204) (Mir’at-i İstanbul, s.<br />
138)<br />
Kaynak: (Hadikatu’l-Cevami, 2/236) (N. Büngül, Eski Eserler Ans.<br />
Tercuman Yay. 2/65-97)<br />
Solak Sinan Camii Önü <strong>Sokak</strong><br />
306 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
307
Change language