You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Selami Tekkesi <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
sküdar’ın Kısıklı Mahallesi sokaklarından<br />
olan bu sokak Büyük Çamlıca Yolu’nu Kısıklı<br />
Caddesi’ne bağlayan sokaktır. Sokağın<br />
büyük bir kısmı ağaçlık alandır. <strong>Sokak</strong> adını Selami<br />
Efendi Celvetî Dergâhı’ndan almaktadır. Dergâh<br />
Kısıklı’da, Selâmi Tekkesi Sokağı ile Selâmi Türbesi<br />
Sokağı’nın kavşağındaydı. Dergâhın kurucusu Pîr<br />
Selâmi Ali Efendi’dir. Kendi adına kurduğu üçüncü<br />
ve son dergâhdır.<br />
Hazîrede Selâmi Ali Efendi medfûndur. Selâmî Ali<br />
Efendi, Azîz Mahmud Hüdâî erkânına müntesip bir<br />
Celvetîdir. Bu erkân içinde “Selâmiyye” adıyla bilinen<br />
şubenin de pîridir. Onun, Muğla’da başlayan hayat<br />
hikâyesi, medrese öğreniminden sonra İstanköy<br />
kadılığıyla devam etmiştir. Bu görevi sırasında tanıdığı<br />
Celvetî azîzlerinden Zâkirzâde Abdullah Efendi<br />
(M. 1658), Mecnûn gönlüne Leylâ elini uzatınca,<br />
aşkta karar kılarak kâdılıktan istifa etmiştir. Kendisi<br />
bir dünya zengini olmasına rağmen fakr yolunu seçen<br />
Selâmî Efendi, kısa zamanda tasavvufî eğitimini<br />
tamamlayarak, önce Bursa’ya, sonra Üsküdar’daki<br />
Hüdâî âsitânesine tayin olunmuştur. Celvetîyye<br />
erkânı, Selâmî Ali Efendi döneminde, gerek merkezde<br />
ve gerekse taşrada geniş bir alanda irşâd faaliyetinde<br />
bulunmuştur. Bunda Selâmî Efendi’nin<br />
Bursa’da ve Üsküdar’da inşa ettirdiği dört âsitânenin<br />
büyük rolü vardır. Bugün, hâlâ, Selâmî (Selâmsız)<br />
Mahallesi, Selâmî Çeşme, Selâmî Ali Efendi Camii,<br />
Selâmî Tekkesi gibi mekân ve eserlerde adının yaşaması,<br />
Mutasavvıfımızın büyüklüğünü ve tesirini gösterecek<br />
niteliktedir. Celvetîler içinde vahdet-i vücûd<br />
neşvesini öne çıkaran mutasavvıfımız, yaşadığı dönemde,<br />
Kâdızâdeliler hareketinin ileri gelenlerinden<br />
Hünkâr Vâizi Vanî Mehmed Efendi’yle, yine kendisi<br />
gibi vahdet-i vücûtçu bir mutasavvıf olan Niyâzî-i<br />
Mısrî’yle olan tartışmalarıyla gündeme gelmiştir.<br />
1691 yılında vefat eden Selâmî Efendi’nin türbesi<br />
Kısıklı’da, Çamlıca’ya giden yolun üzerindedir. Mehmet<br />
Nermi Haskan tekke hakkında şu bilgileri vermektedir:<br />
“Tekke, Üsküdar’da Selâmsız Tepesi’nde ve<br />
eski Tekke içi Sokağı yeni Kâtibim Azîz Efendi Sokağı<br />
üzerinde olup Selâmsız Hamamı Sokağı, Ethem Ağa<br />
Sokağı ile Tekkeiçi Sokağı’nın çevirdiği alanı kaplar.<br />
Sokağa ismi verilmiş olan Edhem Ağa, 19. yüz yılın<br />
ikinci yarısında yaşamış bestekârlarımızdan olup<br />
Selâmî Ali Efendi Tekkesi’nin de zâkirbaşısı idi. Kabri,<br />
küçük hazîrede iken kaybolmuştur. Kanunî Edhem<br />
Ağa diye bilinen bu zat 1855 tarihinde vefat etmiştir.<br />
muştur. Bu tesisattan ancak bir cami ile şadırvan ve<br />
Selâmî Hamamı denilen maruf bir büyücek hamam”<br />
kalmıştır. Bu tekke, Üsküdar’da, Toygartepesi, Selâmî<br />
Ali Mahallesi, Kâtibim Azîz Bey Sokağı’nda bulunmaktaydı.<br />
Selâmsız Mahallesi Selâmî Ali Efendi tarafından<br />
kurulmuştur. Mahalledeki caddenin adı yakın<br />
bir tarihte “Selâmî Ali Caddesi” olarak değiştirilmiştir.<br />
Dergâh 1912 – 1917 yıllarında harâb olmuş, daha<br />
sonraları da ortadan kalkmıştır. “Tekke kapısı” ismiyle<br />
de anılan mevkideki Selâmsız (Selâmiyye) tekkesi<br />
ve müştemilâtı (28 Ağustos 1921) tarihinde çıkan<br />
Selami Tekkesi <strong>Sokak</strong><br />
M. Raif Bey, “Mahallenin ortasını teşkil eden ve ufak<br />
bir meydandan ibaret bulunan tekke içi ve dedegân<br />
hücreleri mürûr-ı zaman ile harap olarak yerlerine<br />
yan-yana haneler inşa edilerek semt yeni hali bulyangında,<br />
yanmıştır. Bugün tekkenin yerine büyük<br />
bir câmi inşa edilmiştir. Yanan tekke, mescid ve mahalde<br />
bulunan dükkânlar, hamam ve evler, Şeyh<br />
Selâmî Ali Efendi tarafından tahminen 1677 tarihinde<br />
yaptırılmıştır. Bilâhare tekkenin tevhîdhânesine<br />
İzzet Ali Paşa (ö. 1734) tarafından minber eklenmiş<br />
ve müştemilâtı genişletilmiştir. Tekkenin devran<br />
günü pazartesidir. Selâmî dergâhlarının en önemli<br />
tekkesi bu tekkedir.<br />
Kaynak: (Zakir Şükrü Efendi, İstanbul Tekkeleri, Haz. Ş. Akbatu,<br />
İslam Medeniyeti Mec. 3/114 )<br />
228 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
229
Change language