Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Fahripaşa Sokağı<br />
Fahripaşa Sokağı<br />
F<br />
ahri Paşa Siyami Oğullarından Hacı Naşit<br />
Paşa’nın oğludur. İstanbul’da doğdu. İlokuldan<br />
sonra askeri rüştiye ve idadilerinde<br />
okuyup harp okuluna girdi, kurmay sınıfına katıldı.<br />
Burayı da tamamlayarak Mühendishaneyi Berriye’yi<br />
bitirdi. Sarayda cülus yaverliğine alınarak yükselmiştir.<br />
1894 İstanbul depreminde harab olan kapalı<br />
çarşının yeniden tertip ve tamir işinde mühendislik<br />
yapmıştır. Bu arada Türkiye’de bulunan demiryollarını<br />
teftiş ve kontrol heyetinde hükümeti temsil<br />
etmiştir. İzmir - Aydın demiryolunu teftişi sırasında<br />
Uluborlu’ya gelerek Dinar - Uluborlu karayolunun<br />
Çapalı Beli ve Pupa Boğazı kısımlarını İngiliz şirketine<br />
ıslah ettirmiştir.<br />
Pâdişah Abdülhamit ile özel bir meseleden araları<br />
açıldığı için önce Bağdat tarafına isyan bastırmak<br />
üzere, daha sonra Serez’e gönderildi. Meşrutiyetin<br />
ilanında Selanik ve Havalisi komutanlığına tayin<br />
edildi. Balkan Harbinde Gelibolu, Bolayır ve havalisi<br />
komutanı idi. Balkan Harbinden sonra Ankara Kolordu<br />
Komutanlığına tayin edildi ve 1913’te Ankara’da<br />
vefat etti.<br />
Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) Fahri Paşa’nın kabrini<br />
Hacı Bayram Veli Camii önündeki kabristanda bulup<br />
yeniden yaptırdı. Daha sonra o kabristanın yola ayrılması<br />
nedeniyle Samanpazarı civarındaki Tacettin<br />
Camii avlusuna nakledildi.<br />
Mezar taşındaki yazıya göre Fahri Paşa’nın Mirliva<br />
(General) rütbesinde olduğunu görmekteyiz. İstanbul’daki<br />
Uluborlulu öğrencilerin 1911’de kurduğu<br />
“Cemiyeti Hayriye”nin fahri başkanı idi.<br />
Fatin Hoca Sokağı<br />
S<br />
okak adını Fatin Hoca olarak bilinen Mehmet<br />
Fatin Gökmen’den almaktadır. Mehmet Fatin<br />
Gökmen, Kandilli Rasathanesi’nin kurucusu<br />
ve ilk müdürüdür. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularındandır.<br />
TBMM 7. ve 8. dönemlerde Konya<br />
milletvekili olarak mecliste yer almıştır. 1877 yılında<br />
babasının kadılık yaptığı Rumeli’de dünyaya geldi.<br />
Babası, Anadolu ve Rumeli’de çeşitli yerlerde kadılık<br />
görevinde bulunmuş Abdülgaffar Efendi’dir. Ailesi,<br />
Akseki’nin Gödene Bala Köyü’ndendir. İstanbul’da<br />
Sultan Selim Câmii Muvakkithânesi’nde dönemin<br />
başmüneccimi, son müneccimbaşı Hüseyin Hilmi<br />
Efendi’nin yanında çalışıp eski astronomi ve takvim<br />
hazırlama usullerini öğrendi; bu sırada ünlü bilim<br />
tarihçilerinden Sâlih Zeki Bey’in dikkatini çekti;<br />
onun teşvikiyle 1901 yılında yeni açılan Riyâziyyât<br />
Fatin Hoca Sokağı<br />
Medresesi’ne (Matematiksel Bilimler Fakültesi) girdi.<br />
Öğrenciliği sırasında siyasetle de ilgilenen Fatin Bey,<br />
İttihat ve Terakki Cemiyeti kurucuları arasında yer<br />
aldı ve bir süre tutuklandı. Dostu Mehmet Akif’in cemiyete<br />
katılmasına da vesile oldu. Fatin Bey’in yakın<br />
dostu olan ünlü şair, 1912’de yayımlanan Süleymaniye<br />
Kürsüsünde adlı şiirini, kendisine ithaf etmiştir.<br />
Fatin Gökmen, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra ilgisini<br />
tamamen bilime yöneltti.<br />
1904 yılında mektepten birincilikle mezun olduktan<br />
sonra çeşitli okullarda matamatik öğretmenliği yaptı,<br />
bir süre de mezun olduğu medresede astronomi<br />
ve olasılık hesabı dersleri verdi. 1909’da Dârülfünun<br />
Fen Medresesi (Fakültesi) Astronomi ve Hisab-ı İhtimali<br />
(olasılık) Müderrisliği’ne getirildi. 1933’e kadarki<br />
bu görevi esnasında yüzlerce öğrenci yetiştirdi;<br />
bu zaman zarfında bir devre de Fen Fakültesi dekanlığı<br />
yaptı. Bu kurumdaki çalışmalarıyla Türkiye’de<br />
modern astronomi tedrisatının temelini attı.<br />
İstanbul Üniversitesi’nde dersler veren Fatin Bey,<br />
1933 yılında üniversiteden ayrıldı. 1943 yılında gözlemevindeki<br />
görevinden emekliye ayrıldıktan sonra<br />
politikaya atılan Fatih Gökmen, 1950 yılına kadar<br />
iki dönem TBMM’de Konya milletvekili olarak görev<br />
yaptı. 1955 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti.<br />
Kandilli Küçüksu Mezarlığı’na defnedildi. 1973’te<br />
anısına Tübitak Hizmet Ödülü verilmiştir. Beykoz’da<br />
bir ilköğretim okuluna (Beykoz Fatinhoca İlköğretimokulu);<br />
Darüşşafaka’nın Maslak tesislerinde 2010<br />
yılında kurulan planateryuma adı verilmiştir.<br />
Kaynak: (Ekmeleddin İhsanoğlu, Osmanlı Astronomi Literatürü<br />
Tarihi, Fatin Gökmen maddesi, Ircıca Yay. İstanbul 1997 )<br />
Hallaç Hüseyin <strong>Sokak</strong><br />
K<br />
ayalı Bayır Sokağı’nı Fatih Hoca Sokağı’na<br />
bağlayan dolambaçlı bir sokaktır. Sokağın<br />
bir bölümü İstanbul Ticaret Odası Korusu’na<br />
sınırdır. Cemile Sultan Korusu olarak bilinen bu alan<br />
hakkında ayrıntılı bilgi “Ömürtepe Yokuşu <strong>Sokak</strong>”<br />
bahsinde verilmiştir. <strong>Sokak</strong> adını burada Hallaçlık<br />
yapan Hüseyin Efendi’den almaktadır.<br />
Hanımoğlu <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
sküdar’ın Kandilli Mahallesi sokaklarındandır.<br />
Fatih Hoca <strong>Sokak</strong> ile İdman Sokağı<br />
birbirlerine bağlayan L şeklinde 90 derecelik<br />
bir açı ile köşesi olan bir sokaktır.<br />
Fahri Paşa <strong>Sokak</strong> ile kesişmektedir. Kandilli’nin<br />
Kapamacı Meydanı’nın sağ tarafında bir eczanesi<br />
bulunuyordu. Eczacı Şen Hanımoğlu 1910’da devraldığı<br />
bu eczaneyi 1949 yılına kadar çalıştırmıştır,<br />
bundan sonra köyde eczane açılmamıştır. Sıraevler<br />
Sokağı’nın başından yukarıya Fıstıklı’ya çıkan sokağa<br />
onun adı verilmiştir.<br />
Hıdrellez <strong>Sokak</strong><br />
Ü<br />
sküdar’ın Kandilli Mahallesi sokaklarındandır.<br />
İdman Sokağı’nı Rasathane<br />
Caddesi’ne bağlayan sokaktır. Kandilli<br />
Bahçe ve Martı sokakları ile kesişmektedir. Sokağın<br />
eski ismi Perakende <strong>Sokak</strong>’tır. Hıdrellez (Azerice: Xıdır<br />
Ilyas ya da Xıdır Nəbi), Türk dünyasında kutlanan<br />
mevsimlik bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır<br />
günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, Hızır ve<br />
İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu kabul<br />
edilerek kutlanmaktadır. Hıdırellez günü, Gregoryen<br />
takvimine (Miladî takvim) göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan<br />
Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine<br />
göre 23 Nisan günü olmaktadır.<br />
Hallaç Hüseyin <strong>Sokak</strong><br />
216 ÜSKÜDAR SOKAK İSİMLERİ TARİHÇESİ<br />
217
Change language