Türk-İslam ve Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık'ın Çalışmaları

Tiirkiye Yazarlar BirliSi
rmtcrE
flllrl
lu$n
5-
daki yayrnlan bunun g$stergesidir.t Eyrip Belediyesi taraflndan bugUne kadar
onbirincisi dUzenlenen Eyup sempozyumlartnrn ba5langrcrnda b0yuk ilmi katkt
saglamt$trr. Kez6 2003 yrlrndan itibaren duzenlenmeye baglanan ve bu yrl altlnclsl
tertiplenen Uskudar Sempozyumlartntn baSlarlnda oturumlara katrlrp akademik
deste!ini surd0rmtiSt0r. Galata uzerine yayrnladr!r kapsamlt makalesinde Galata
sicillerinden Ornekler vermigtir.8 Galata'nrn fetihten sonraki bir yUzytlltk tarihini
ele alan bu araqtrrmasr, Bizans d6nemindeki Ceneviz Galata'stnrn nasrl bir Osmanll
ticaret merkezi haline geldigini aqrklamaktadrr.
Osmanlr liman gehirlerine incelemelerine kayda deger bir 6rnek olarak inalcrk'tn
Harvard Universitesi yayrnlan arasrndan qrkan Kefe G1mruk Defteri adlr eserini
sayabiliriz.s Bu galtgmaslnda Kefe'nin ekonomik ve sosyal hayattntn yanl slra mahalli
otoritelerin bir portresini g6rmek mumkund0r. Liman Sehri olmast dolayrsryla
gumruk kayttlarrndan yola Erkan bu eser, gehrin ticari trafi!ini ve yaprlan gegitli
yolsuzluklarr aydlnlatmaktadrr,
Halil inalok, yukartda saydr!rmrz butun ara;trrmalartntn ozunu, son ytllarda yayrnladr!r
An Economic and Social History of the Ottoman Empire adlr kitabrnda yansrtmaktadrr.lo
Turkge'ye de tercume edilen bu eserde, hem Osmanlr gehirlerinin
ozellikleri, hem de Bursa, istqnbul, izmir ve Halep gibi 6nemli gehirlerin uluslararasr
ticaret baklmrndan rolleri ve fonksiyonlan yer almaktadrr. inalclk, Sehir tarihi
ara$ttrmalalntn yaytntnt hen0z tamamlamrg degildir. istanbul tizerinde topladt!t
argiv vesikalarr buyrik bir koleksiyon olugturdugundan, kapsamlr bir istanbul tarihi
yazmak igin yrllardrr galrgmalarrnr sUrdurmektedir. Bunlardan en onemlisi, tek ntishasr
kendisinde bulunan 1455 istanbul.tahriridir. Bekir Srtkr Baykal'rn seneler once
uzerinde galrgmasr igin kendisine verdi!i bu tahrir yaylna hazrr haldedir. Bu suretle
istanbul fethedildiginde nasrl bir gehir teslim alrndr!r ev ev, dukk6n dukk6n bilinecektir.
1478 tarihli bir istanbul tahriri daha vardrr. Fatih'in 6lumunden krsa bir sure
6nce yaprlan bu sayrm bize bu iki tarih arasrnda Osmanltlarrn ;ehri ne gekilde imar
ettigine dair mukayese imkdnr verecektir. Bu iki defter istanbul'u esas almakla
birlikte, Trlfk lehir tarihqiliginin en temel kaynak eserlerini olu5turacakttr. Matbaa
safhlsrhdi olan bu iki eser gok krsa bir sure iginde yayrnlanacaktrr. istanbul'a
'iligkin yazrlartndan ayrr olarak genel editorltigUnu yaptlgr ve 6ncultigunu yaptt!t
galrgmalar 9 cilt halinde bir kulliyat olusturacaktlr.
:
8
9
Ha lil inalcrk, " Ottoman Galata, 1453-1 553 ", Edhem Eldem (ed.), Prdmiere Recontre lnternationale sur
l,Empire Oftoman et Ia Turquie moderne, istanbul: Franstz Anadolu AraStlrmalart Enstitilsu, 1991, s'
tZ-tbS tU, yazt, yazatn Essays in Ottoman History adh galtgmasr igerisinde d-e-yer almaktadv (s.275-
376)l; a.mlf., "Ey(tpProjesi',,-Eynp: DUn t Bugtn, iemp-ozyum, 1112 Arahk 7993, istanbul: Tarih Vakft
yurt yay., {ggi, t. t-Zi; a.mlf., ;'Eytip Sultin Tarihi On Aragtrrma Projesi", TUlayArtan (ed.), Xvlll.
yi)zyrl (adr Sicilteri l5rlrnda Eyap'te SosyalYa5am, istanbul: Tlrih Vakfr Yurt Yay., 1998,
:'
1-14; a.mlf.,
"Ey0p 5icillerinde rir[rak, K6y ve Koylil", XWil' Ytzyrl Kadr Sicilleri t51!,!.1.FlIp,tl Sosvat Yatam;
,,Ae't Konferansr", t. lskadaisempozyumu,-23-25 Mayrs 2003, Bildiriler, istanbul: Uskudar
".'i-'ii., Befediyesi, 2004, c. I,s. 1 1-14.
Halil inalcrk. "Ottoman Galata, 1453-1553".
Halif inalcrk. Sources and Studies on the Ottoman Black Sea, The Customs Register of Caffa, 1487-
1490, Camb.idge: Harvard University, Ukrainian Research Institute, 1996.
Halil inalcrk, An Economic and Sociat History of the Ottoman Empire, 1300-1600, Cambridge: Cambridge
University Press, 1994 {Turkgesi: Osmanlr imparatorlulu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 134&
1600, eev. Halil Berktay, c. l, istanbul: Eren, 20001.
249