keci-ozel-2014

amaçları nedir, o beğenilmeyen tefrika
romanlarını yazarken acaba neler yaşarlar
Uzun yıllar sadece eserleri okumakla
yetindim ve yazarların çabaları
üzerine pek fazla kafa yormadım.
1960’lı yıllarda okuldaki ders kitabımızda,
büyük şair, çağdaş şiirimizin bence
en büyük ustası olan Behçet Necatigil’in
“Kır Şarkısı” adlı bir şiiri vardı. O şiiri okuduktan
sonra, Necatigil’in başka şiirlerini
okuma arzusu duydum. O dönemde
elime Varlık Yayınları’ndan çıkmış, Arada
adlı bir kitabı geçti Necatigil’in. Behçet
Hoca on yıl sonra, yani 1970 yılında, kitabı
bana, “Selim İleri’ye; yolu açık olsun,”
diye imzalamış. Artık mürekkebi gitgide
solan bir yazı ve bir imza... Necatigil’in
bu güzel kitabında “Kitaplarda Ölmek”
adlı bir şiiri de yer almaktadır. Yazar kimdir
sorusunu daha iyi hissedebilmek için
bu şiire göz atılabilir.
Adı, soyadı
Açılır parantez
Doğduğu yıl, çizgi, öldüğü yıl, bitti
Kapanır, parantez.
O şimdi kitaplarda bir isim, bir soyadı
Bir parantez içinde doğum, ölüm yılları.
Ya sayfa altında, ya da az ilerde
Eserleri, ne zaman basıldıkları
Kısa, uzun bir liste
Kitap adları
Can çekişen kuşlar gibi elinizde.
Parantezin içindeki çizgi
Ne varsa orda
Ümidi, korkusu, gözyaşı, sevinci
Ne varsa orda.
O şimdi kitaplarda
Bir çizgilik yerde hapis,
Hâlâ mı yaşıyor, korunamaz ki,
Öldürebilirsiniz.
Yazarlar siyasetçiler
kadar kötülük yapar mı
Yazar dediğimiz kişi, galiba biraz iyi
edebiyat, biraz da kötü edebiyat... Sanıyorum,
iyi ya da kötü bütün yazarların,
yazma tutkusu olan insanların hepsinin
kalbinde var bu sıkıntılar. Necatigil’in
vurguladığı gibi, bütün bu endişeler hep
vardır. Yazarlar, dünya görüşleri ne olursa
olsun, yeryüzünde hiçbir zaman siyasetçiler
kadar kötülük yapamazlar. Örneğin,
Kavgam kitabının Adolf Hitler’in
kendisinden daha masum olduğu söylenebilir.
Eserlerin insan üzerinde öyle derin etkileri
vardır ki, o etkinin kaç yıl sonra nereden
karşınıza çıkacağını kestirmeniz
olanaksızdır. İlkokul üçüncü sınıf kitabımızda,
Reşat Nuri Güntekin’in “Kirazlar”
adlı bir öyküsü vardı. Bu öykü, beni çıldırasıya
etkilemiş çok acı bir öyküdür. Bu,
Güntekin’in edebi başarısını yansıtan bir
öyküdür. Bütün mahallenin yargıladığı,
cimrilikle suçladığı, birer kocakarı, acuze,
ihtiyar ve bunak diye baktıkları çiftin
gerisindeki asıl iç gerçekliği yansıtır.
Reşat Nuri Bey’in tipik tekniğidir; bize
çıplak dış gerçekliği gösterdikten sonra,
yani insanların yargılama biçimlerini
yansıttıktan sonra, onların iç dünyalarındaki
iç gerçekliklerini de yine bir anlatıcı
olarak aktarır. Böylece, edebiyatın en
büyük güçlerinden birini verir okuruna.
Bizim dıştan gördüğümüzün iç dünyada
hiç de aynı olmadığını yansıtabilir. Bunu
edebiyat dışında yapabilecek tek alan
psikiyatri ve psikolojidir belki de. O da
kuru kuruya...
Hayatı örneğiyle yansıtabilecek tek alan
sanattır; edebiyattır, sinemadır, tiyatrodur;
doğrudan doğruya sanatın kendisidir.
“Kirazlar” hikâyesi içimde yıllarca
özel sayı 2014
7