kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
denenmesi) metodu ile mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> sayısı kadar bir deneme<br />
sonucunda belirlenmiş olur. Fakat problemin —tek konumluluğu da mümkün<br />
bir alternatif olarak içermek üzere— çok konumlu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modeli<br />
olarak ele alınması halinde, tam enümerasyon metodunda denenmesi gerekli<br />
alternatif sayısı çok artmaktadır. Bu metodun uygulanması mümkün<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> sayısının beş-altı rakamlarını bulması halinde bile güçleşmektedir.<br />
Dolayısıyla çok konumlu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinde, modelin<br />
problemi en özlü biçimde yansıtması yanında, 180 —deneme sayısını büyük<br />
ölçüde azaltan— etkin bir çözüm metoduna sahip olması da büyük önem<br />
taşır. 181<br />
Çok konumlu (kesikli) <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinde kuşuçuşu mesafe<br />
varsayımı da kaldırılarak, taşıma ücreti <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> (A s ) ile talep <strong>ve</strong>ya<br />
tedarik merkezi (Bj) arasındaki birim taşıma maliyeti olarak (C u ) tanımlanmaktadır.<br />
Böylece taşıma ücreti, belirli bir <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> ile belirli bir<br />
talep <strong>ve</strong>ya tedarik merkezi arasındaki ulaşım imkanları göz önünde tutularak,<br />
daha gerçekçi bir şekilde modele dahil edilebilir. 182 Etkin çözüm<br />
metodlarına sahip modellerdeki doğrusallık şartından dolayı, taşıma ücretlerinin<br />
çok konumlu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinde de sabit kabul edilmesi<br />
genellikle zorunlu olmaktadır.<br />
Bu özellikleriyle, gerçek <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemlerinin daha özlü bir<br />
biçimde ifade edilebildiği çok konumlu (kesikli) <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modelleri<br />
uygulamada daha büyük önem taşır. Çok konumlu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinde<br />
önemle üzerinde durulması gereken konular, mümkün <strong>kuruluş</strong><br />
yerlerinin belirlenmesi <strong>ve</strong> çözülebilir bir model hazırlanması olarak ortaya<br />
konabilir. Zira —modelin çözülebilirliği varsayılırsa— optimum <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> sistemini oluşturan konumlar, modelin başında belirlenen mümkün<br />
<strong>kuruluş</strong> yerleri arasından seçilmektedir. Başka bir deyimle, şayet gerçek<br />
optimum konum (<strong>ve</strong>ya konumlar) mümkün <strong>kuruluş</strong> yerleri arasında<br />
ıso Bkz.: I. Bölümde dipnot 126.<br />
ısı "Kuruluş <strong>yeri</strong> probleminin çok konumluluk şartına uygun olarak optimum<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> sisteminin belirlenmesi şeklinde ele alınması, sadece çok büyük<br />
teşebbüsler için değil, küçük <strong>ve</strong> ortaboy teşebbüsler için de göz önünde tutulması<br />
gereken bir husustur." Timmermann, M.: "Standort - Di<strong>ve</strong>rsifikation als<br />
Instrument der Unternehmenspolitik", Die Unternehmung, 1973, s. 41.<br />
182 Fakat taşıma ücretlerinin taşınan mal miktarına göre farklılıklar göstermesi<br />
halinde, Cy, taşınan mal miktarına (X u ) bağlı olacaktır Halbuki X i;| 1er ancak model<br />
çözümüyle belirleneceğinden, taşıma ücretleri modele sabit bir unsur olarak<br />
değil, Cy = C u CXij) fonksiyonuna göre, taşman mal miktarıyla eşanlı belirlenmesi<br />
gerekli bir değişkendir. Ayrıca bu durumda taşıma maliyeti de doğrusallık<br />
özelliğini kaybetmekte, dolayısıyla problem doğrusal programlama<br />
modeli olarak ifade edilememektedir. Ancak çözüm metoduna sahip —doğrusal<br />
olmayan— bir modelde, taşıma maliyetinin bu özelliğinin dikkate alınması bir<br />
anlam taşır.<br />
83
Change language