kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
sal olmayan programlama modelleri için, ancak çok özel model şartlarında<br />
geçerli olan çözüm metodları geliştirilmiştir. Buna karşılık, bilhassa<br />
amaç fonksiyonunun doğrusal olmadığı <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemlerinde, amaç<br />
fonksiyonunun kısım kısım doğrusallaştırılması suretiyle problemin doğrusal<br />
programlama metodu vasıtasıyla çözümü yoluna gidilebilir. 128 Yine<br />
genel geçerliliğe sahip çözüm metodları bulunmayan dinamik programlama<br />
metodları da, tam sayılı <strong>ve</strong> karma tam sayılı programlama modelleri<br />
olarak ifade edilebilen <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemlerinin çözümünde büyük<br />
önem taşır. 129 Dinamik programlama metodları, yerleştirme modeli (asüignment<br />
model, Zuordnungsmodelle) olarak ifade edilen <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
problemlerinin çözümünde en sık başvurulan çözüm metodlarıdır. Çözümlerine<br />
ilişkin güçlüklerden dolayı stokastik modeller <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemlerinde<br />
ender olarak kullanılmaktadır. 130 Simulasyon metodu ise, bilindiği<br />
üzere, esas itibarıyla model üzerinde bağımsız değişkenlere değişik<br />
değerler <strong>ve</strong>rerek model sonuçlarım araştıran bir bilgi edinme metodudur.<br />
Kuruluş <strong>yeri</strong> modelinin başka bir metod ile çözüme ulaştırılamaması<br />
halinde, simulasyon metodu vasıtasıyla —optimalliğe garanti olmayan—<br />
optimuma çok yakın <strong>ve</strong>ya optimum sonuçlar elde edilebilir. Çalışmamızın<br />
ileriki kısımlarında, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> probleminin doğrusal programlamanın<br />
özel bir hali olarak ulaştırma (transportasyon) modeli <strong>ve</strong> yerleştirme<br />
modeli olarak ifadesi —çok boyutluluk <strong>ve</strong> bazı değişkenlerin tam<br />
sayı olma şartını (karma tamsayılı programlama modelleri) kapsayacak<br />
şekilde— ortaya konmaya çalışılcaktır.<br />
B.4.1.<br />
ULAŞTIRMA MODELÎ OLARAK KURULUŞ YERİ<br />
PROBLEMİ<br />
Bu tür <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemleri aşağıdaki şekilde ifade edilebilir: Tedarik<br />
<strong>ve</strong> talep merkezlerinin (Bj, j=l, 2, ..., n) konumları ile tedarik kapasiteleri<br />
<strong>ve</strong> talep seviyeleri (bj,j = l, 2, ...,n) bilinmektedir. Ayrıca söz<br />
konusu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemine konu olan işletmenin (<strong>ve</strong>ya işletmelerin)<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarını sağlıyan sınırlı sayıdaki mümkün <strong>kuruluş</strong> yerlerinin<br />
de coğrafi konumları (Ai, i'=l, 2, ..., m) bellidir. Problem, belli bir<br />
amaç fonksiyonunu belirli sınırlayıcı şartlar altında optimize etmek üzere,<br />
i) hangi mümkün <strong>kuruluş</strong> yerlerinde hangi işletmelerin kurulacağının<br />
128 "En etkili optimizasyon algoritmaları lineer programlamaya dayandığından,<br />
lineer olmayan kısımları lineerleştirme yardımı ile lineer biçimlere dönüştürmek<br />
faydalı olmaktadır." Pressmar, D. B., Jahnke, B., Karpak, B„ Merih, K.:<br />
"Planlama Modellerinin Lineerleştirme Problemleri", l.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi,<br />
C. 9., Sayı: 1, Nisan 1980, s. 38.<br />
129 Çakıroğlu, O.: Yer<strong>seçimi</strong> Kararlarında Karışık Tamsayı Programlama Yaklaşımı<br />
—kağıt sektörü uygulaması—, Devlet Planlama Teşkilatı, Aükara Ocak 1979.<br />
130 Wagner, C. - J. : a.g.e., s. 87.<br />
55
Change language