kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
numlu <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modeli olarak <strong>ve</strong> optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> ile birlikte,<br />
optimum ürün programını, optimum üretim metodunu <strong>ve</strong> optimum satış<br />
fiyatlarını da —kâr maksimizasyonu amacına göre— eşanlı (simültane);<br />
olarak belirlemeye yönelik Jacob'un <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modeli de belirtilmeye<br />
değer ilginç çalışmalardan biridir. 68<br />
Çalışmamızın birinci bölümünün ilerideki kısımlarında metamatiksel<br />
(<strong>ve</strong>ya nicel) <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinin ana hatlarıyla ortaya konmasına<br />
<strong>ve</strong> değerlendirilmesine çalışılacaktır.<br />
B. SANAYİ İŞLETMELERİNDE KURULUŞ YERİ MODELLERİ<br />
TİPOLOJİSİ<br />
B.l.<br />
NİTEL VE NİCEL KURULUŞ YERİ MODELLERİ<br />
Genel olarak işletme ekonomisinde <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemi <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
modelleri vasıtasıyla incelenmekte <strong>ve</strong> belirli bir model esas alınarak işletmenin<br />
optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> belirlenmeye çalışılmaktadır. 89 Bu modeller<br />
nitel <strong>ve</strong> nicel <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modelleri olmak üzere iki grupta mütalaa<br />
edilebilir.<br />
Kuruluş <strong>yeri</strong> problemini çok boyutlu ulaştırma modeli çerçe<strong>ve</strong>sinde ele alan<br />
diğer çalışmalar için bkz.: Grundmann, W. et. al.: Mathematische Methoden zur<br />
Standortbestimmung, Berlin (D) 1968, s. 85-150.<br />
88 Jacob, H.: "Zur Standortwahl der Unternehmungen", Betriebswirtschaftliche<br />
Strukturfragen. Beitrâge zur Morphologie von erwerbswirtschaftlichen Unternehmungen<br />
und Genossenschaften, Festschrift zum 65. Geburstag von Reinhold<br />
Henzler, der.: K. Alewell, Wiesbaden 1967, s. 233. Ayrıca ayrı basım olarak: Jacob,<br />
H.-. Zur Standortwahl von Unternehmungen, Wiesbaden 1968. Ayrı basımın kitap<br />
tahlili için bkz.: Çakıcı, L.: "Prof. Dr. Herbert Jacob: Zur Standortvvahl der<br />
Unternehmungen", S.B.F. Dergisi, C. XXIV, No: 3, Eylül 1969, s. 317.<br />
89 TabiaUyla bu yaklaşım, gerçek problemlerin bir model vasıtasıyla ifadesinde<br />
ortaya çıkabilecek tüm sakıncaları da beraberinde getirmektedir. Bilindiği üzere<br />
model, gerçek problemlerin soyutlanmış <strong>ve</strong> dolayısıyla basitleştirilmiş bir<br />
şeklidir. Diğer yandan model vasıtasıyla bulunan optimum çözümün uygulanabilirliği<br />
açısından, modelin gerçek problemi en doğru şekilde yansıtması gerekir.<br />
Model ile gerçek problem arasındaki bu uyum <strong>sorunu</strong> (Isomorphieproblem),<br />
bilhassa —sadece nicel faktörlerin modele dahil edildiği— nicel modeller<br />
için büyük önem taşır. Nicel modellerin gerçek problemleri yansıtmadaki bu<br />
yetersizliği yanında, ayrıca çözülebilir bir model olması gereğiyle uyum probleminin<br />
önemi daha da artmaktadır. Bu nedenle nicel modellerle ulaşılan optimum<br />
çözüm değerleri daima ihtiyatla karşılanmalıdır. Modeller hiçbir zaman<br />
karar <strong>ve</strong>rme fonksiyonunu ortadan kaldıramazlar <strong>ve</strong> sadece bir karar aracıdırlar.<br />
İşletme ekonomisinde model yaklaşımına ilişkin olarak bkz.: Baransel,<br />
A.: "Modeller", İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, C. 4, Sayı: 2, Kasım 1974, s. 49.<br />
34
Change language