kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Kuruluş <strong>yeri</strong> teorisinin bir karar aracı olması işlevine uygun olarak,<br />
nicel bir modele göre optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin belirlenmesinden vazgeçilmektedir.<br />
Behrens'e göre <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> kararı, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> faktörlerinin<br />
nisbi ağırlıklarının esas alındığı, tüm mümkün <strong>kuruluş</strong> yerleri arasında<br />
yapılan nitel bir mukayesedir. 80 Yalnız nicel bir mukayese, nitel <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> faktörlerinin mukayese kapsamı dışında bırakılması pahasına gerçekleştirilebilir<br />
<strong>ve</strong> dolayısıyla gerçekçi değildir. Nicel mukayese sadece <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong>nin hesaplanması (Standortkalkulation) seviyesinde geçerlidir.<br />
Kuruluş <strong>yeri</strong> hesaplaması ise optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong> olmayıp, optimum<br />
<strong>seçimi</strong>n sadece belirli bir aşamasını, nicel mukayese aşamasını kapsamaktadır.<br />
Behrens'in "ampirik - gerçekçi <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisi"nin başka bir önemli<br />
özelliği de, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ne (<strong>ve</strong>ya mümkün <strong>kuruluş</strong> yerlerinin nitel<br />
<strong>ve</strong> nicel mukayesesine), açık bir şekilde kâr maksimizasyonu kriterinin<br />
esas alınmış olmasıdır. Burada, Weber'in aksine, maliyete ilişkin faktörler<br />
yanında satış hasılatına ilişkin faktörlerin de optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
<strong>seçimi</strong>ne esas alınmasının, gerçekçiliğin kaçınılmaz bir gereği olduğu<br />
kabul edilmektedir.<br />
Ayrıca, konumuz açısından önemli olması dolayısıyla, Behrens'in "ampirik<br />
- gerçekçi <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisine" belirli bir işletme büyüklüğünü esas<br />
aldığını açık bir şekilde belirttiğini de ifade etmek <strong>yeri</strong>nde olur. 81 Behrens,<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisinde işletme büyüklüğü yanında üretim programını<br />
<strong>ve</strong> üretim metodunu da sabit kabul etmektedir.<br />
Özetlersek, Behrens "ampirik - gerçekçi <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisinde" optimum<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin belirlenmesinden ziyade, genelde <strong>ve</strong> özelde (belirli<br />
bir <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemi için) nitel <strong>ve</strong> nicel <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> faktörlerinin<br />
belirlenmesini, bu faktörlerin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>nde hangi yönde <strong>ve</strong> hangi<br />
derecelerde etkili olduklarının açıklığa kavuşturulmasını araştırma konusu<br />
olarak ortaya koymaktadır. 82<br />
Bir işletmenin optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin matematiksel bir model çerçe<strong>ve</strong>si<br />
içinde gerçeğe en uygun şekilde belirlenebilmesi, ancak homojen<br />
alan <strong>ve</strong> —bunun sonucu olan— sonsuz sayıda mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> var-<br />
80 Mukayeseye sonlu sayıda mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> esas alınmaktadır. Böylece sonsuz<br />
sayıda mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>ve</strong> homojen alan varsayımları burada terkedilmektedir.<br />
81 Behrens, K. Ch.: a.g.e., s. 34.<br />
82 "Ampirik - gerçekçi <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisinin" Türkiye ekonomisine uygulanmasına<br />
ilişkin olarak bkz.: Al<strong>ve</strong>r, H.: Standortwahl und Standortprobleme in der<br />
Türkischen Wirtschaft, Diss. FU Berlin (Berlin Hür Üni<strong>ve</strong>rsitesi) 1969.<br />
32
Change language