kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

E. KURULUŞ YERİ VE ÖLÇEK BÜYÜKLÜĞÜNÜN EŞANLI
(SİMÜLTANE) BELİRLENMESİ
Kuruluş yeri ve ölçek büyüklüğünün eşanlı -{simültane) olarak matematiksel
(nicel) bir model vasıtasıyla belirlenmesine, çalışmamızın birinci
bölümünde ortaya konan çok konumlu kuruluş yeri modelleri esas
alınabilir. Bunun için, çok konumlu kuruluş yeri modellerine farklı ölçek
büyüklüklerindeki ölçek ekonomilerini ifade eden ölçek eğrilerinin dahil
edilmesi gerekir. Tabiatıyla ölçek eğrilerinin, amaç değişkeni belirleyen
bir unsur olarak, modelin amaç fonksiyonunda yer alması gerekir. Ayrıca,
ölçek eğrilerinin hangi şartlar altında geçerli olduğunu belirleyen çeşitli
sınırlamalar da, sınırlayıcı şartlar olarak modelde yer almalıdır. 101
Aşağıda, kuruluş yeri seçiminin ve ölçek büyüklüğünün eşanlı belirlenmesi,
çalışmamızın birinci bölümünde ortaya konan çok konumlu kuruluş
yeri modelleri çerçevesinde modelleştirilmeye çalışılacaktır.
E l.
ÖLÇEK EĞRİSİNİN MODELE DAHİL EDİLMESİ
Belirli bir yerleştirme birimine ilişkin olarak belirli bir mümkün kuruluş
yerindeki ,(Ai) ölçek eğrisi (uzun dönem ortalama birim maliyet
fonksiyonu)
Bu konuda yapılan çalışmalar için bkz.: Bikics, A. : "Optimale Standortverteilung
mit Hilfe der linearen Optimierung", Mathematische Methoden in der Operationsforschung,
der.: B. Blumenthal, Berlin 1970, s. 131. Birman, I.J.: Lineare
Optimierung in der Ökonomie, Berlin, 1971. Brede, H. ve Ossorio - Capella, C.:
"Entscheidungsmodelle", Raumforschung und Raumordnung, Hannover 1971,
sütun 601. Bode, L.: "Zur Konzentration', Speziallisierung und Standortwahl
bei der Produktion von Betonfertigteilen", Wirtschaftswissenschaft, 1966, s. 1683,
Dudkin, L.M., Kossenko, T.A. ve Jussupow, M. Ch.: "Standortverteilung, Spezialisierung
und Kooperation der industriellen Produktion als Problem der
linearen Optimierung", Mathematische Methoden in der sowjetischen Wirtschaft,
der.: W.S. Nemtschinow ve W.S. Dadajan, München-Wien 1966, s. 199. Gritzka,
Ch.: İbid, München 1974. Hansmann, W.-K: İbid, 1963, s. 1400. Jacob, H.: İbid,
Wiesbaden 1967, s. 233. Korda, B.: "Zur Problematik der Standortverteilung der
Produktion", Mathematik und Wirtschaft, der.: F. Burkhardt, Berlin 1966, s. 7.
Minz, L.E.: "Die Anwendung der statistischen und mathematischen Methoden
auf das Standortverteilungsproblem der Produktivkrafte", Die Anwendung der
Mathematik bei ökonomischen Untersuchungen, der.: W.S. Nemtshinow ve L.M.
Kontrowitsch, München-Wien 1968, s. 266. Saikin, A.D. ve Petuchovv, R.M.: "Die
Lösung einer Aufgabe zur Standortverteilung von Industriebetrieben durch die
Methoden der Zufallsauswahl", Die Anwendung der Mathematik bei ökonomischen
Untersuchungen, der.: W.S. Nemtshinow ve L.M. Kontrowitsch, München -
Wien 1968, s. 369. Schâckel, U.: Die Lösung von Standortproblemen der Eisenund
stahlindustrie mit Hilfe von Verfahren der mathematischen Programmierung,
Diss., TU Clausthal 1971.
235