kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
üretimin mevcut <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne (<strong>ve</strong>ya <strong>kuruluş</strong> yerlerine) bağımlılığı,<br />
Caa tipinde büyümeye göre, nisbeten daha azdır. Zira tedarik <strong>ve</strong> pazarlama<br />
fonksiyonlarına ilişkin <strong>ölçek</strong> ekeonomilerinin büyük bir kısmı aym<br />
konumda büyümeyi gerektirmez. Bu fonksiyonlara ilişkin <strong>ölçek</strong> ekonomileri,<br />
genel olarak organizasyona bağlı bölünmezliğin bir sonucu olup,<br />
aynı <strong>ve</strong>ya farklı konumlarda, teşebbüsü seviyesindeki faaliyet hacmine<br />
bağlı olarak ortaya çıkar. Dolayısıyla Cab <strong>ve</strong> Cac tipi büyümelerde, <strong>ölçek</strong><br />
ekonomileri yanında yeni ürün çeşitlerine ilişkin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajlarını<br />
da değerlendirmek üzere farklı konumlarda büyüme eğilimi,<br />
daha uygun bir ifadeyle, yeni ürün çeşidine ilişkin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ndeki<br />
karar serbestisi daha fazladır. 97<br />
5) Yönetim <strong>ve</strong> özellikle finansman fonksiyonuna ilişkin olarak çok<br />
farklı ürün çeşitleri birbirleriyle ilişkilendirilebilir. Dolayısıyla teşebbüsün<br />
mevcut ürün programıyla yönetim <strong>ve</strong> finansman fonksiyonunda ilişkili<br />
yeni ürün çeşitlerinin üretimine geçmek suretiyle büyüme, Cb tipi<br />
büyüme çerçe<strong>ve</strong>sinde ele alınabilir. Zira mevcut ürün programıyla ortak<br />
yönü olmayan yeni ürün çeşitlerinin teşebbüsün ürün programına alınması<br />
suretiyle büyümede (Cb tipi büyüme), mevcut ürün programıyla<br />
yeni ürün çeşitleri arasında yönetsel <strong>ve</strong> finansal nitelikte ilişkiler kurulabilir<br />
(yönetim <strong>ve</strong> finansman fonksiyonlarına ilişkin synergie etkisi). Finansman<br />
fonksiyonuna ilişkin synergie etkisi, günümüzde çok yaygın bir<br />
büyüme şekli olan Cb tipi büyümeyi teşvik eden en önemli faktörlerden<br />
biridir. 93 Farklı sektörlere ilişkin faaliyet alanlarında, farklı konumlarda<br />
<strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüklerinde, birbirlerinden çok farklı ürün çeşitleri üreten<br />
birçok işletmelerin finansman fonksiyonları, teşebbüs seviyesinde bir holding<br />
şirkette birleştirilerek söz konusu finansman synergiesinin değerlendirilmesi<br />
mümkün olmaktadır. 99 Aynı durum yönetim fonksiyonu <strong>ve</strong> özellikle<br />
üst yönetim fonksiyonu için de geçerlidir.<br />
W Teşebbüsün faaliyette bulunduğu mevcut <strong>kuruluş</strong> yerlerinden biri, yeni ürün<br />
çeşidine ilişkin olarak da <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarını en üst seviyede sağlıyabilir.<br />
Dolayısıyla yeni ürün çeşidi için optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>, teşebbüsün mevcut <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> (<strong>ve</strong>ya <strong>kuruluş</strong> yerlerinden biri) olabilir. Fakat bu durumda mevcut<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin seçilmesi herhangi bir bağımlılığın sonucu değildir.<br />
98 Kieser, A.: "Wachstum und Wachstumstheorien, betriebsvvirtschaftliche", İbid,<br />
sütun 4305.<br />
örneğin Sabancı Holding'in faaliyet alam, 1) tekstil sanayii, 2) plastik sanayii,<br />
3) çimento sanayii, 4) yağ sanayii, Eczacıbaşı Holding'in faaliyet alaııı, 1) ilaç<br />
sanayii, 2) ipek kağıt sanayii, 3) seramik sanayii, Transtürk Holding'in faaliyet<br />
alanı, 1) ev aletleri sanayii, 2) bakır <strong>ve</strong> çinko sanayii, 3) tomruk <strong>ve</strong> ağaç mamulleri<br />
sanayii, 4) takım tezgahlan sanayü gibi birbirlerinden çok farklı faaliyet<br />
alanlarını kapsamaktadır. Tenker, N.: Türkiye'de Holdüıg'Ier <strong>ve</strong> Vergi Muhasebesi<br />
Açısından İncelenmesi, <strong>Ankara</strong> 1979, s. 24.<br />
22
Change language