kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
se <strong>ölçek</strong> büyütülmesinin etkinliği <strong>ve</strong> optimum işletme büyüklüğünden<br />
sonra <strong>ölçek</strong> eğrisinin sabit kalması <strong>ve</strong>ya artmaya başlaması<br />
(<strong>ölçek</strong> disekonomileri),<br />
— teşebbüsün ürün programını oluşturan ürün çeşitlerinin taşıma<br />
maliyeti <strong>ve</strong> ürünün bozulma durumunda gerekli taşıma süresi sının,<br />
— her mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nde <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajlarının hangi<br />
üretim seviyelerine kadar, hangi etkinlikte devam ettiği <strong>ve</strong> belli<br />
bir üretim seviyesinden itibaren <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> sakıncalarının ortaya<br />
çıkıp çıkmadığı,<br />
—• her ürün çeşidine ilişkin olarak <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarını en iyi şekilde<br />
sağlayan konumlar,<br />
— ülke dışında satış alanının genişletilmesi halinde gümrükler <strong>ve</strong><br />
muhtemel miktar kısıtlamaları,<br />
gibi hususlar dikkate alınmalıdır.<br />
Mevcut işletmelerin kapasitelerinin artınlmasında <strong>ölçek</strong> ekonomilerinin<br />
devam etmesi halinde, bu ila<strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> ekonomilerinin satış alanının<br />
genişletilmesi sonucu daha uzak mesafelerdeki talep merkezlerine ulaşmanın<br />
gerektirdiği taşıma maliyetleri artışı ile mukayese edilmesi gerekir.<br />
Bu durumda, ila<strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> ekonomileri taşıma maliyetindeki artıştan daha<br />
fazla ise büyüme aynı konumda, aksi halde yeni talep merkezlerine yakın<br />
farklı bir konumda gerçekleştirilir. Yeni kurulacak işletmenin en azından<br />
minimum ekonomik <strong>ölçek</strong> büyüklüğünde olması öngörülüyorsa, bu durum<br />
kapasite alt sınırı olarak —bir sınırlayıcı şartla— modele dahil edilmelidir<br />
(<strong>ve</strong>ya satış alanının genişletilmesiyle elde edilecek talep artışının,<br />
en azından minimum ekonomik <strong>ölçek</strong> büyüklüğünde bir işletmenin kurulmasına<br />
yeterli seviyede olması şartı modele konabilir).<br />
Mevcut işletmelerin kapasitelerinin artırılması sonucu <strong>ölçek</strong> ekonomileri<br />
gerçekleştirilemiyorsa, mevcut işletmeler optimum işletme büyüklüğünde<br />
<strong>ve</strong>ya daha üst <strong>ölçek</strong>lerde faaliyet göstermektedirler. Bu şartlar<br />
altında teşebbüs kapasitesinin satış alanının genişletilmesi suretiyle artınlmasında,<br />
taşıma maliyetlerindeki artış etkili olur <strong>ve</strong> ila<strong>ve</strong> üretimin yeni<br />
talep merkezlerine daha yakın konumlarda kurulacak yeni işletmelerle<br />
gerçekleştirilmesi eğilimi —taşıma maliyetindeki artışın- önemi nisbetinde—<br />
artar. Şayet mevcut işletmelerin kapasitelerinin artırılmasıyla <strong>ölçek</strong><br />
eğrisi artmaya başlıyorsa (<strong>ve</strong>ya <strong>ölçek</strong> disekonomileri ortaya çıkıyorsa),<br />
farklı konumda (konumlarda) yeni bir işletme (işletmeler) kurmak eğilimi<br />
en üst düzeye ulaşır. Satış alanının ülke dışındaki talep merkezlerine<br />
doğru genişletilmesinde ise, gümrük tarifeleri <strong>ve</strong> miktar kısıtlamaları<br />
219
Change language