kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
da, ayrıca, yatay uzmanlaşmanın sağladığı maliyet tasarrufları <strong>ve</strong> bunun<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ne <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğüne etkisi de değerlendirmeye dahil<br />
edilmelidir. Özellikle satış alanındaki talep seviyesinin artması sonucunda<br />
tipleştirmeye gitme imkanlarının değerlendirilmesiyle seri büyüklüğüne,<br />
kapasite uyumuna <strong>ve</strong> nihayet akan iş sistemine geçmek suretiyle<br />
kitle üretimine ilişkin maliyet tasarruflarını gerçekleştirmek mümkündür.<br />
Bu açıdan bir <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> faktörü olan mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin satış potansiyelinin<br />
yüksekliği <strong>ve</strong> yatay uzmanlaşmaya ilişkin olarak sağladığı<br />
imkanlar, gerek <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong> üzerinden sağlanacak <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
avantajlarını <strong>ve</strong> geıfekse <strong>ölçek</strong> büyüklüğü üzerinden sağlanacak <strong>ölçek</strong> ekonomilerini<br />
büyük ölıtüde etkiler.<br />
Ürün programı<br />
çeşitlerinin<br />
birden çok ürün çeşidinden oluşan bir işletmede, ürün<br />
alternatif üretim tarzında <strong>ve</strong>ya<br />
paralel üretim tarzında<br />
üretilmesi de mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin söz konusu ürün çeşitlerine ilişkin<br />
satış potansiyeline bağıdır. Satış potansiyeli arttıkça alternatif üretim<br />
tarzından paralel üretim tarzına geçmek için daha uygun şartlar sağlanüretim<br />
mış olur. 88 AlternatiJ tarzında,<br />
i) işletmenin ürün programını oluşturan ürün çeşitlerinin tüm üreortak<br />
bir üretim sürecine sahip olmaları tim aşamalarında<br />
<strong>ve</strong><br />
ii) sadece bazı üretim aşamalarının ortak olması, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong><br />
<strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün tayininde dikkate alınmalıdır. Birinci durumda<br />
tüm ürün çeşitlerinin aynı konumda gerçekleştirilmesi <strong>ve</strong> üretimde çok<br />
amaçlı (uni<strong>ve</strong>rsal) makinaların kullanılması eğilimi artar. 89 İkinci durumda<br />
ise sadece oıtak üretim aşamalarının aynı konumda, nisbeten büyük<br />
<strong>ölçek</strong>lerde kurularak <strong>ölçek</strong> ekonomilerinin etkin bir şekilde değerlendirilmesi<br />
eğilimi ağırlık kazanır.<br />
İşletme seviyesihdeki <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün üçüncü boyutu olan işletmenin<br />
üretim kapasitesinin büyütülmesi şekli de, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ni<br />
etkileyen bir faktördür. İşletmenin üretim kapasitesinin büyütülmesi, dar-<br />
Çalışmamıza esas aldığımız işletme kavramına uygun olarak paralel üretim<br />
tarzında her ürün çeşidine ilişküı üretim aşamaları zincirini (üretim sürecini),<br />
ayrı bir işletme olarak kabul etmek gerekir. Dolayısıyla paralel üretim tarzı teşebbüs<br />
kapsamına dahil edilmelidir.<br />
89 Bu durum, özellikle ortak üretim aşamalarının aynı zamanda tüm ürün çeşitleri<br />
için ortak darboğaz olmaları halinde önem kazanır. Buna karşılık her ürün<br />
çeşidinin üretim sürecindeki darboğazları farklı ise, mekansal merkezileşme eğilimi<br />
azalır.<br />
216
Change language