kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
lenen satış alanı çindeki talep merkezlerinde gerçekleştirilebilecek toplam<br />
satış hasılatı, yani Aı mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne ilişkin satış potansiyeli,<br />
H = S S P jq . X ]q (tüm i 1er için)<br />
j=ıa=ı<br />
olarak tanımlanır. 65 Satış potansiyeli, mevcut satış alanında bulunan talep<br />
merkezlerindeki talep seviyesinin yükselmesi <strong>ve</strong>ya mevcut satış ala-<br />
• nının genişlemesi sonucu artar. Satış potansiyelinin artmasında teşebbüs<br />
de aktif pazarlama faaliyetleriyle bizzat etkili olabilir. Satış alanı içindeki<br />
rekabet koşulları yanında, satış alanı içinde bulunan talebin özellikleri<br />
(talep fonksiyonu), talep dalgalanmaları, talep merkezlerinin satış<br />
alanı içindeki coğrafi dağılımı gibi faktörler, satış potansiyelinin ne kadarının<br />
değerlendirilebileceğini belirleyen başlıca faktörlerdir.<br />
Değişik konumlara ilişkin satış potansiyellerinin <strong>ve</strong> bu potansiyelin<br />
değerlendirilebilmesi imkanlarının mümkün <strong>kuruluş</strong> yerlerine göre farklılıklar<br />
göstermesi halinde, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>nde <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün<br />
belirlenmesinde pazarlama fonksiyonuna ilişkin faktörler büyük önem<br />
kazanır. "Zira bir proje büyüklüğünü tayinde en önemli unsur karşılanması<br />
gereken talebin hacmidir." 66 Öte yandan "karşılanabilecek talep<br />
hacmi" (satış potansiyeli) seçilecek <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne göre farklılıklar gösterdiğinden,<br />
belli bir konumda gerçekleştirilecek "proje büyüklüğü" (<strong>ölçek</strong><br />
büyüklüğü) <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne bağlı olarak değişecektir. Böylece kurulş<br />
<strong>yeri</strong>, talep hacmi <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğü arasında kesin bir ilişki ortaya çıkmaktadır.<br />
Belirli bir konumda işletme kurmanın ekonomik olup olmadığına, şayet<br />
ekonomikse hangi <strong>ölçek</strong>te bir işletme kurulması gerektiğine ilişkin<br />
olarak, —söz konusu konumda gerçekleştirilebilen satış potansiyeline bağlı<br />
olmak üzere— aşağıdaki "üç esas durum önem kazanır:<br />
1) Talep hacmi ya üretim seviyesini hiç smırlandırmamaktadır,<br />
2) Veya talep hacminin çok küçük olması nedeniyle asgari seviyedeki<br />
iktisadi üretimi mümkün kılmamaktadır,<br />
3) Üçüncü bir hal de talep hacminin asgari büyüklüğe eşit olmasıdır.<br />
Bu nedenle piyasa etüdü, üçüncü haldeki büyüklüğe yakından bağlıdır.<br />
Zira birinci halde talep hacmi sınırlayıcı bir faktör olmamakta, ikincisinde<br />
ise projenin uygulanmasını kesinlikle önlemektedir." 67<br />
65 P jq> Bj talep merkezinde q ürün çeşidinin fiyatım, X jq talep merkezinde q<br />
ürün çeşidinin —P jq fiyatındaki— satış miktarını ifade etmektedir.<br />
66 Birleşmiş Milletler: a.g.e., s. 237.<br />
ibid, s. 237. Birinci durumda karakterize edilen, yani satış potansiyelinin üretim<br />
200
Change language