kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
çek büyüklüğünün alt sınırının belirlenmesinde önemli bir faktör durumuna<br />
geçer.<br />
Belirli bir coğrafi konumda gerçekleştirilecek üretim sürecinin i) basit<br />
üretim süreci, ii) analitik üretim süreci <strong>ve</strong>ya iii) sentetik üretim süreci<br />
tipinde olması, bu konumun sağlaması gerekli <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarını<br />
<strong>ve</strong> dolayısıyla —belirli bir üretim ünitesine ilişkin olarak— <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> avantajlarını değiştirir. 58 Örneğin "analitik üretim yönteminde, hammadde<br />
girdisinden mamul <strong>ve</strong> yan ürün çıktılarına kadar bütün üretim sürecinin<br />
aynı <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> içinde bulunması şart değildir. Durumun gereğine<br />
göre, bazen bir dizi halinde, <strong>kuruluş</strong> yerleri hammadde kaynağından<br />
pazara kadar sıralanabilir. 59<br />
C.2.3. İŞLETMENİN PAZARLAMA FONKSİYONUNA İLİŞKİN<br />
OLARAK KURULUŞ YERİ VE ÖLÇEK BÜYÜKLÜĞÜNÜ<br />
BELİRLEYEN FAKTÖRLER<br />
Pazarlama fonksiyonuna ilişkin faktörler, ürünlerin taşınması <strong>ve</strong> aktif<br />
pazarlama faaliyetleri yanında, özellikle satış hasılatını belirleyen satış<br />
miktarı <strong>ve</strong> satış fiyatı üzerinden <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong> <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğü<br />
üzerinde etkili olur. Dolayısıyla teşebbüs amacının kâr <strong>ve</strong>ya rantabilite<br />
maksimizasyonu olarak belirlenmesi halinde, —bu amaçların maliyetler<br />
yanında satış hasılatı tarafından da belirlenmesinin bir sonucu olarak—<br />
pazarlama fonksiyonuna ilişkin faktörlerin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>ölçek</strong> büyüklüğü üzerindeki etkisi nisbeten daha fazladır.<br />
Burada en önemli husus, üretimin ancak satılabildiği takdirde ekonomik<br />
bir anlam kazanmasının doğal sonucu olarak, belirli bir mümkün<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nden uj r gun bir fiyatla gerçekleştirilebilen satış miktarının<br />
en azından minimum ekonomik <strong>ölçek</strong> büyüklüğünde bir işletmenin kurulmasını<br />
garanti edecek büyüklükte olması gereğidir. 60<br />
68 Basit üretim süreci, "bir hammadde kullanarak <strong>ve</strong> bunun üzerinde üretim işlemleri<br />
yaparak yine bir mamul oluşturmak", analitik üretim süreci, "bir hammadde<br />
kullanarak <strong>ve</strong> bunun üzerinde üretim işlemleri yaparak birden fazla yari<br />
i ürün <strong>ve</strong>ya mamul oluşturmak", <strong>ve</strong> nihayet sentetik üretim süreci en çok gözlenen<br />
üretim süreci şekli olarak "birçok hammadde <strong>ve</strong> yardımcı malzeme kullanarak,<br />
bir mamulü oluşturmak" şeklinde tanımlanmaktadır. İbid, s. 95. Bu üretim<br />
tarzlarının <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ne etkisine ilişkin olarak bkz.: İbid, s. 95-98.<br />
69 İbid, s. 97.<br />
60 Metaekonomik amaçlarla <strong>ve</strong>ya ekonomik kıstasların geçerli olmasına rağmen<br />
devlet yardımları, gümrük duvarları gibi suni tedbirlerle <strong>ve</strong>ya monopolist durumun<br />
bir sonucu olarak, daha alt seviyedeki <strong>ölçek</strong> büyüklüklerinde de faaliyette<br />
bulunulması, hatta kârlı bir şekilde faaliyette bulunulması mümkündür.<br />
Burada bu gibi durumlar çalışma kapsamı dışında bırakılmalıdır.<br />
197
Change language