kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
üretim faktörü olmasına rağmen, sanayi işletmelerine ilişkin olarak bu<br />
bölünmezliğin <strong>ölçek</strong> büyüklüğünü etkilediği söylenemez. Zira işgücünün<br />
bileşime girdiği iş araçlarında bölünmezlik derecesi genellikle daha yükselt<br />
olup, <strong>ölçek</strong> büyüklüğü iş aracına ilişkin bölünmezlik tarafından belirlenir.<br />
Ancak bazı uzman işçilikte <strong>ve</strong> üst yönetim fonksiyonlarında, işgücünün<br />
bölünmezliği <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün belirlenmesinde önem taşır.<br />
Belirli bir mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne ilişkin olarak belirlenen işgücü potansiyelinin,<br />
cinsiyet, yaş, tecrübe, öğrenim durumu gibi kriterlere göre<br />
belirlenmesi de bazı sanayi kolları için önemlidir. 47 Ayrıca, işgücünün yer<br />
değiştirme eğilimi de her mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin işgücü potansiyelinin<br />
belirlenmesinde dikkate alınmalıdır. İşgücünün yer değiştirme eğilimi,<br />
oturduğu bölgeye bağlılığı yanında konumsal ücret <strong>ve</strong> diğer sosyo-kültürel<br />
nitelikli hizmet farklılıklarına bağlıdır. 48<br />
İşgücü ücretlerinin konumlara göre farklılıklar göstermesi halinde,<br />
ücretlerin nisbeten düşük olduğu bölgeler <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>nde ağırlık<br />
kazanır (Weber modeli).'* 9 Genel olarak yığılma bölgelerinde ücretler kırsal<br />
bölgelere göre daha yüksektir. Fakat kırsal bölgelerde nitelikli işgücünün<br />
bulunamaması, işgücü potansiyelinin sınırlı olması <strong>ve</strong> özellikle dışsal<br />
ekonomilerin çok düşük düzeyde olması gibi faktörler, kırsal bölgelerin<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajlarını azaltmaktadır. Özellikle sanayileşmekte<br />
olan ülkelerde dışsal ekonomilerin taşıdığı önemin bir sonucu olarak, ucuz<br />
işgücünün sanayii kendi bulunduğu bölgelere doğru çekmek <strong>yeri</strong>ne, tam<br />
luş <strong>yeri</strong> olarak belirlenen bir konumun işgücü potansiyeli, bu konumun <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> olarak seçilmesi yanında buraya kurulacak üretim ünitesinin <strong>ölçek</strong><br />
büyüklüğünü de etkiler. Ayrıca yeterli işgücünün bulunamaması <strong>ve</strong>ya pahalı<br />
olması, kullanılacak teknolojinin sermaye yoğunluğu üzerinde de etkili olur.<br />
Breed, yukarıda adı geçen uygulamalı çalışmasında, Batı Almanya <strong>ve</strong> İngiltere<br />
gibi ülkelerde yörenin işgücü potansiyelinin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ni etkileyen en<br />
önemli faktör olarak belirlemektedir. Brede, H.: a.g.e„ s. ...<br />
örneğin tekstil <strong>ve</strong> giyim sanayiinde daha çok kadın işçiye ilgi duyulmaktadır,<br />
isviçre'de yabancı işçilerin yerli işçilere göre —özellikle ücret farkına dayanan—<br />
daha yüksek bir yer değiştirme eğilimine sahip oldukları belirtilmektedir. Elsasser,<br />
H.: a.g.e., s .121. Federal Almanya'da da, özellikle 1960-1970 yılları arasında<br />
işçilerin konut sahibi olmalarının teşvik edilmesi sonucunda, özellikle<br />
Ruhr sanayi bölgesinde birçok işçinin konut sahibi oldukları belirtilmekteidr.<br />
Son yıllarda çevre kirlenmesini önleme tedbirleri çerçe<strong>ve</strong>sinde, yeni yatırımların<br />
sanayileşme düzeyi düşük bölgelere kaydırılması politikası, Ruhr bölgesinde<br />
konut sahibi olan işçilerin oturdukları bölgeye bağlılıklarının artması <strong>ve</strong> yer<br />
değiştirme eğilimlerinin azalması sonucunda güçlüklerle karşılaşılmaktadır.<br />
Change language