kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ilişkin şartlan en uygun şekilde sağlıyân konuma yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir.<br />
Kısaca, bazı üretim aşamalarını işgücünün bol <strong>ve</strong> ucuz bulunduğu<br />
konumlarda yerleştirirken, diğerlerini enerjinin, malzemenin <strong>ve</strong><br />
sermayenin bol <strong>ve</strong> ucuz bulunduğu konumlarda yerleştirilmesiyle <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> avantajlarını en üst seviyede değerlendirmek mümkün olur. Başka<br />
bir deyimle üretim sürecinin dikey mekansal dağıtımına gitmek suretiyle<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajları daha etkin biçimde değerlendirilebilir. Ölçek ekonomilerinin<br />
etkin olduğu üretim aşamalarının tek bir konumda, nisbeten<br />
büyük <strong>ölçek</strong>li bir tesis kurmak suretiyle gerçekleştirilmesi eğilimi ağırlık<br />
kazanır. Buna karşılık, taşıma maliyetlerinin önemli olduğu üretim aşamalarında,<br />
tedarik <strong>ve</strong>/<strong>ve</strong>ya talep merkezlerine dağıtılmış nisbeten küçük<br />
<strong>ölçek</strong>li birçok üretim üniteleri şeklinde bir düzenlemeye gidilmesi önem<br />
kazanır. Başka bir deyimle, taşıma maliyetlerinin fazla olması halinde<br />
üretimin yatay mekansal dağıtıma gidilerek gerçekleştirilmesi eğilimi artar.<br />
Üretimin yatay mekansal dağıtımı eğlimi, belirli bir konumdan temin<br />
edilebilen girdi miktarının <strong>ve</strong>ya pazarlanabilen ürün miktarının sınırlı<br />
olması halinde de önem kazanır. Örneğin belirli bir konumda işgücünün<br />
nitelikli <strong>ve</strong> ucuz olmasına karşılık işgücü potansiyelinin sınırlı olması,<br />
aynı konumda büyümeyi imkansız kılabilir. Bu durumda büyüme sürecine<br />
ancak farklı konumlarda kurulacak yeni üretim üniteleriyle, yatay<br />
mekansal dağıtıma gitmek suretiyle devam edilebilir. Aynı durum diğer<br />
girdi çeşitlerinin tedarikine <strong>ve</strong> ürünün pazarlanmasına ilişkin olarak da<br />
geçerlidir.<br />
Teşebbüsün ürün programının birçok ürün çeşitlerinden oluşması <strong>ve</strong><br />
ürün çeşitlerinin üretimine ilişkin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarının farklı olması<br />
da, üretimin yatay mekansal dağıtımı yönünde etkili olur. Bu durumda,<br />
her ürün çeşidinin kendisine özgü <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> şartlarını en iyi şekilde<br />
karşılayan konumdaki işletmede üretilmesi, alternatifi, özellikle gerekli<br />
talep seviyesinin mevcut olması halinde, büyük önem kazanacaktır.<br />
B.4 2. YERLEŞTİRME BİRİMLERİNİN MEKANSAL<br />
DAĞITIMINDA ÖLÇEK EKONOMİLERİ<br />
Farklı yerleştirme birimlerinin değişik konumlardaki <strong>ölçek</strong> eğrileri<br />
karşılaştırıldığında, sadece belirli <strong>ölçek</strong> büyüklüklerinde ortaya çıkan<br />
maliyet seviyelerinde değil, <strong>ölçek</strong> eğrilerinin şeklinde (eğimlerinde) de<br />
farklılıklar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla farklı yerleştirme birimlerinin<br />
değişik konumlardaki farklı <strong>ölçek</strong> büyüklükleri de değerlendirmeye dahil<br />
edilmelidir. Zira belirli bir yerleştirme birimi için belirli bir <strong>ölçek</strong><br />
büyüklüğünde optimum olan bir konum, başka bir <strong>ölçek</strong> büyüklüğünde bu<br />
özelliğini kaybedebilir.<br />
176
Change language