kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
çek birimler esas alınarak belirlenmesinde olduğu gibi, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajları<br />
da farklı yerleştirme birimlerine göre belirlenmelidir. Yerleştirme<br />
birimleri de aynen <strong>ölçek</strong> birimlerde olduğu gibi, temel üretken birim-,<br />
üretim aşaması, işletme <strong>ve</strong> teşebbüs seviyelerinde tanımlanabilir. Burada<br />
önemli olan husus, yerleştirme biriminin belirli bir <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne (<strong>ve</strong>ya<br />
tek bir coğrafi konuma) ilişkin olarak belirlenmesidir. Şayet tüm teşebbüs<br />
için <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> olarak tek bir coğrafi konum aranıyorsa yerleştirme<br />
birimi sadece teşebbüs seviyesinde tanımlanabilir. Aynı teşebbüs kapsamında<br />
faaliyet gösteren işletmeler için farklı konumların mümkün olmasına<br />
karşılık, her işletme için sadece tek bir konumun <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
olarak belirlenmesi —teknik <strong>ve</strong>ya başka bir nedenle— şart koşuluyorsa,<br />
en alt seviyedeki yerleştirme birimi işletme olup, diğer —bir üst seviyedeki—<br />
yerleştirme birimi de teşebbüs seviyesinde ortaya çıkmaktadır.<br />
Aynı şekilde işletmenin farklı üretim aşamalarının farklı konumlarda kurulabilmesi<br />
halinde, en alt seviyedeki yerleştirme birimi üretim aşamasıdır.<br />
Nihayet belirli bir üretim aşamasını meydana getiren temel üretken<br />
birimler farklı konumlara dağıtılabiliyorsa, en alt seviyedeki yerleştirme<br />
birimi temel üretken birim seviyesinde tanımlanmalıdır. Bölünmezlik özelliğinden<br />
dolayı temel üretken birim seviyesinde mekansal <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
farklılaştırılmasına gidilemeyeceğinden, daha alt seviyelerdeki yerleştirme<br />
birimlerinin tanımlanması söz konusu değildir.<br />
Yukarıdaki tanımlara göre, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajı belirli bir yerleştirme<br />
birimine <strong>ve</strong> belirli bir coğrafi konuma (mümkün <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne)<br />
ilişkin olarak belirlenmektedir. Kuruluş <strong>yeri</strong> avantajına esas alınan yerleştirme<br />
birimi aynı zamanda —bir <strong>ölçek</strong> birimi olarak— belirli bir <strong>ölçek</strong><br />
büyüklüğüne sahiptir <strong>ve</strong> bu <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün —<strong>ölçek</strong> eğrisi üzerinde—<br />
ifade ettiği <strong>ölçek</strong> ekonomisi ile karakterize edilmektedir. Böylece belirli<br />
bir projenin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> problemi <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> <strong>sorunu</strong>, yerleştirme birimine<br />
(birimlerine) <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> birimine (birimlerine) ilişkin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajları<br />
<strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> ekonomileri üzerinden birbirleriyle bağıntılı duruma geçirilir.<br />
Burada gerek <strong>ölçek</strong> birimi <strong>ve</strong> gerekse yerleştirme birimi kavramları<br />
planlamaya konu olan aynı projeyi ifade etmekte olup, <strong>ölçek</strong> birimi<br />
söz konusu projenin <strong>ölçek</strong> <strong>sorunu</strong> yönünü, yerleştirme birimi ise <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> <strong>sorunu</strong> yönünü ifade etmektedir.<br />
B.2.<br />
KURULUŞ YERİ AVANTAJLARI VE ÖLÇEK<br />
EKONOMİLERİNİN EŞANLI (SİMÜLTANE)<br />
DEĞERLENDİRİLMESİ GEREĞİ<br />
Kuruluş <strong>yeri</strong> avantajlarının <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> ekonomilerinin birbirlerine kar- 1<br />
şılıklı bağımlılıklarının bir sonucu olarak, hem <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajları-<br />
171
Change language