kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bu şekilde sınırlandırılan çalışma konumuz üç bölümden oluşmaktadır.<br />
Birinci bölümde "sanayi işletmelerinde <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>" konusu<br />
ele alınmaktadır. Burada, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne ilişkin ekonomi literatürü —genel<br />
ekonomiye <strong>ve</strong> işletme ekonomisine ilişkin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorileri olarak—<br />
kronolojik bir çerçe<strong>ve</strong> içinde özetlendikten sonra, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modellerinin<br />
açıklanmasına çalışılmıştır. Kuruluş <strong>yeri</strong> modellerinde, tek konumlu<br />
<strong>ve</strong>ya sürekli <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modelleri <strong>ve</strong> çok konumlu <strong>ve</strong>ya kesikli<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modelleri şeKlinde ikili bir sınıflandırmaya gidilmiştir. Bu<br />
modellerden, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> probleminin daha gerçekçi bir biçimde ifade<br />
edildiği çok konumlu <strong>ve</strong>ya kesikli <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> modelleri nisbeten daha<br />
geniş olarak, ulaştırma <strong>ve</strong> yerleştirme modelleri çerçe<strong>ve</strong>sinde ele alınmıştır.<br />
Çalışmamızın ikinci bölümünü oluşturan "sanayi işletmelerinde <strong>ölçek</strong><br />
<strong>sorunu</strong>" konusu ise, esas itibariyle konunun <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>ne ilişkin<br />
özellikleri göz önünde tutularak incelemeye çalışılmıştır. Optimum işletme<br />
<strong>ve</strong> teşebbüs büyüklüğüne ilişkin literatür kısaca özetlendikten sonra,<br />
konu özgün bir yaklaşımla ele alınmaya çalışılmaktadır. Burada, <strong>ölçek</strong><br />
büyüklüğünün belirlenmesine konu olan <strong>ölçek</strong> birimi doğrudan işletme<br />
<strong>ve</strong>ya teşebbüs seviyesinde değil; bölünmezlik özelliğine sahip en alt seviyedeki<br />
üretken faktör bileşimi olarak tanımlanan temel üretken birimden<br />
başlamak üzere, üretim aşaması, işletme <strong>ve</strong> teşebbüs seviyelerindeki<br />
<strong>ölçek</strong> birimlerinde ele alınmaktadır. Her seviyedeki <strong>ölçek</strong> birime ilişkin<br />
ölçeğin büyütülmesi şekilleri açıklandıktan sonra, yine her <strong>ölçek</strong> birimdeki<br />
<strong>ölçek</strong> ekonomilerinin belirlenmesine çalışılmıştır. Ölçek <strong>sorunu</strong>nun<br />
değerlendirilmesine ilişkin açıklamalarda ise, optimum <strong>ölçek</strong> büyüklüğü<br />
yanında minimum <strong>ölçek</strong> büyüklüğünün <strong>ve</strong> özellikle minimum ekonomik<br />
<strong>ölçek</strong> büyüklüğünün önemi vurgulanmaktadır.<br />
Çalışmamızın son bölümünü oluşturan üçüncü bölümde, sanayi işletmelerinde<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğü arasındaki karşılıklı ilişkiler<br />
—ikinci bölümde varılan sonuçlar esas alınarak— ortaya konmaya çalışılmaktadır.<br />
Bu ilişkiler <strong>ölçek</strong> birimleri <strong>ve</strong> yerleştirme birimleri vasıtasıyla<br />
belirlenmektedir. Bunun için <strong>ölçek</strong> birimin büyütülmesine ilişkin olarak<br />
tanımlanan <strong>ölçek</strong> ekonomileri yanında, yerleştirme birimine ilişkin<br />
<strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajlarının da tanımlanması gerekmiştir. Yerleştirme birimi,<br />
sanayi koluna <strong>ve</strong> <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin özelliklerine göre değişen, farklı<br />
bir konumda kurulması teknik bakımdan mümkün olan belirli seviyede<br />
4<br />
leceği konularını (optimum <strong>ölçek</strong> büyüklüğü) da kapsamaktadır. Belirli bir yatırım<br />
projesine ilişkin ekonomik incelemenin <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>ve</strong> <strong>ölçek</strong> büyüklüğü<br />
yanında diğer bir konusu olan pazar araştırması; ayrıca ekonomki inceleme<br />
yanında başka inceleme alanları olan teknolojik <strong>ve</strong> finansal incelemeler tamamen<br />
bu çalışmanın kapsamı dışında bırakılmaktadır.
Change language