kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Mekanın belirli bir konumunda <strong>ve</strong>ya konumlarında sürdürülen ekonomik<br />
faaliyetler, aynı zamanda belirli bir ekonomik birim vasıtasıyla<br />
gerçekleştirilmektedir. Bu ekonomik birim tüketim birimi (aile) <strong>ve</strong>ya<br />
üretim birimi (işletme) olarak; ya da daha üst seviyelerde (sektör, ulusal<br />
ekonomi) araştırmaya konu olabilir. İşletme ekonomisi disiplininde bu<br />
ekonomik birim işletme <strong>ve</strong> teşebbüs olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla<br />
işletme ekonomisi çerçe<strong>ve</strong>sinde <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisi, işletme <strong>ve</strong>ya teşebbüsün<br />
optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin saptanması olarak kabul edilebilir.<br />
Çalışmamıza esas aldığımız "işletme" <strong>ve</strong> "teşebbüs" kavramlarını kir<br />
saca açıklamayı uygun buluyoruz. Zira bu konuda işletme ekonomisi disiplininde<br />
genel kabul görmüş bir tanıma ulaşılamamıştır. 2<br />
Bu çalışmada işletme kavramı dar anlamıyla kullanılmaktadır. "Dar<br />
anlamda, işletme deyince teknik bir <strong>kuruluş</strong> akla gelir <strong>ve</strong> üretim araçlarının,<br />
belirli bir mal <strong>ve</strong>ya hizmetin ortaya konulması amacı ile planlı bir<br />
biçimde organize edildiği teknik birimlere işletme denir". 3 Bu anlamda<br />
işletme, tedarik <strong>ve</strong> satış piyasaları ile doğrudan ilişkili teknik-ekonomik<br />
bir organizasyon birimidir. Başka bir deyişle, işletme, tedarik piyasalarından<br />
temin ettiği girdiler vasıtasıyla üretim süreci sonunda elde ettiği<br />
ürün <strong>ve</strong> hizmetleri satış piyasalarına sunmaktadır. Doğrudan tedarik <strong>ve</strong><br />
satış piyasalaıı ile ilişkili olmayan üretim birimleri ise üretim aşaması<br />
(üretim bölümü, işletme bölümü, tesis) kavramlarıyla ifade edilmektedir.<br />
Üretim aşamaları doğrudan tedarik <strong>ve</strong> satış piyasaları ile ilişkili olmayıp,<br />
bir işletmenin üretim süreci zincirinin belirli bir halkasını oluşturmaktadır.<br />
Her üretim aşaması, kendisi yanında işletmenin üretim sürecinde<br />
kendisinden önce <strong>ve</strong> sonra gelen diğer üretim aşamaları ile doğrudan<br />
ilişkilidir. Sadece üretim sürecinin başlangıç üretim aşaması (<strong>ve</strong>ya<br />
aşamaları) tedarik piyasası ile, sonuncu üretim aşaması (<strong>ve</strong>ya aşamaları)<br />
da satış piyasası ile doğrudan ilişki içindedir. Halbuki işletme, hem tedarik<br />
<strong>ve</strong> hem de satış piyasaları ile doğrudan ilişkili, tüm üretim faaliyetlerini<br />
kapsayan (işletmenin tüm üretim bölümü) bir kavram olarak tanımlanmaktadır.<br />
İşletme ekonomisi disiplini çerçe<strong>ve</strong>sinde en üst seviyedeki araştırma<br />
konusu olarak kabul edilen teşebbüs ise, bünyesinde tek <strong>ve</strong>ya birçok işletmeler<br />
bulunan; üretim fonksiyonu yanında, tedarik, pazarlama, finans-<br />
2<br />
2 Oluç, M.: İşletme Organizasyonu <strong>ve</strong> Yönetimi, 1. C., 3. B., İstanbul 1978, s. 4 v.d.<br />
Grochla, E.: "Betrieb, Betriebswirtschaft und Unternehmung", Handwörterbuch<br />
der Betriebswirtschaft, tamamen değiştirilmiş dördüncü baskı, C. I, der.: E.<br />
Grochla <strong>ve</strong> W. Wittmann, Stuttgart 1975, Sütun 541-553.<br />
Albach, H.: "Betriebsgrösse", Handwörterbuch der Produktion, der.: W. Kerru<br />
Stuttgart 1980, Sütun 112 v.d.<br />
3<br />
Oluç, M.: a.g.e„ s. 5.
Change language