kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
tim aşamalarında daha küçük kapasiteli birçok işletmeler kurmak suretiyle<br />
birlikte de gerçekleştirmek yoluna gidilebilir. Bu işletmelerin farklı<br />
konumlara yerleştirilmeleriyle, üretim kapasitesine <strong>ve</strong> dikey uzmanlaşmaya<br />
ilişkin artı ekonomilere ila<strong>ve</strong> olarak ayrıca <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> avantajlar!<br />
da elde edilebilir.<br />
iii) Yatay uzmanlaşmaya gitmek suretiyle teşebbüsün ürün programını<br />
oluşturan ürün çeşitlerinin farklı işletmelerde üretilmesi (yatay<br />
uzmanlaşma), oldukça yaygın bir teşebbüs büyütülmesi şeklidir. Zira bu<br />
şekilde, teşebbüs seviyesinde ürün programını daraltmıyarak pazarlamaya<br />
ilişkin muhtemel sakıncalar önlenirken, tek tek işletmeler seviyesinde<br />
•—tipleştirmeye gitmek suretiyle— yatay uzmanlaşmaya ilişkin maliyet<br />
tasarruflarının gerçekleştirilmesi mümkün olmaktadır. Burada da —ideal<br />
durum olarak— teşebbüsün ürün programını oluşturan her ürün çeşidi<br />
ayrı bir işletmede üretilmek suretiyle yatay uzmanlaşma en ileri seviyelere<br />
kadar götürülerek, teşebbüs seviyesinde ürün programı daraltılmadan,<br />
işletme seviyesinde kitle üretiminin avantajları tamamen gerçekleştirilebilir.<br />
Böylece teşebbüs seviyesinde, hem tipleştirmenin avantajlarını<br />
gerçekleştirmek hem de "pazarda tek ayak üzerinde değil, çok ayak<br />
üzerinde durmak suretiyle" pazara ilişkin rizikoyu asgari seviyeye indirmek<br />
mümkün olur. (dipnot 125.)<br />
C.2.<br />
DİĞER İŞLETMECİLİK FONKSİYONUNA İLİŞKİN<br />
TEŞEBBÜS SEVİYESİNDE ÖLÇEK EKONOMİLERİ<br />
Çalışmamızın bu kısmında, üretim fonksiyonu dışında kalan diğer<br />
İşletmecilik fonksiyonlarına ilişkin <strong>ölçek</strong> ekonomileri (<strong>ve</strong>ya disekonomileri)<br />
belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışma amacımızın araştırma konusunun<br />
esas itibariyle işletmenin üretim fonksiyonu çerçe<strong>ve</strong>si içerisinde incelenmesi<br />
<strong>ve</strong> ortaya konmasının bir sonucu olarak, bu açıklamaların mümkün<br />
mertebe kısa tutulmasına özen gösterilmiştir. Bu itibarla işletmenin<br />
tedarik, pazarlama, taşıma, finansman <strong>ve</strong> yönetim fonksiyonlarına ilşikin<br />
<strong>ölçek</strong> ekonomileri kalın çizgilerle ortaya konmaya <strong>ve</strong> özellikle <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
<strong>seçimi</strong>ne ilişkin yönleri ön plana çıkarılarak belirlenmeye çalışılmıştır.<br />
C.2.1.<br />
TEDARİK FONKSİYONU VE ÖLÇEK EKONOMİLERİ<br />
İşletmenin tedarik fonksiyonu, üretim süreci için gerekli üretim faktörlerinin<br />
(girdi çeşitlerinin) gerekli nitelik <strong>ve</strong> nicelikte, gerekli zamanlarda<br />
<strong>ve</strong> uygun fiyatlarla işletmede hazır bulundurulmasına ilişkin tüm<br />
faaliyetleri kapsar.. Tedarik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan<br />
tedarik maliyetleri unsurları aşağıdaki beş grupta toplanabilir:<br />
145
Change language