kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GİRİŞ<br />
Tüm insan faaliyetleri gibi ekonomik faaliyetler de zaman <strong>ve</strong> mekan<br />
içinde süregelmektedir. "Zaman unsuru geçmişten geleceğe doğru uzanan,<br />
değiştirilmesi <strong>ve</strong> geri dönülmesi imkansız, içinde tüm faaliyetlerin süregeldiği<br />
tek boyutlu bir yaşam kategorisidir. Buna karşılık mekan unsuru<br />
değiştirilebilen <strong>ve</strong> geri dönülebilen, üzerinde tüm faaliyetlerin gerçekleştiği<br />
en azından iki (enlem <strong>ve</strong> boylam) <strong>ve</strong>ya üç (yükseklik) boyutlu bir kategoridir".<br />
1 Bu özelliği ile, ekonomik faaliyetlerin içinde sürdüğü zamanın<br />
kendisinin değil, ancak bu boyut üzerinde hangi faaliyetlerin ne zaman<br />
gerçekleştirilmesi gerektiği hususu (faaliyet zamanlaması), ekonomik<br />
bir seçime konu olabilir. Halbuki ekonomik faaliyetlerin üzerinde gerçekleştirildiği<br />
mekan seçilebilen, değiştirilebilen <strong>ve</strong> geri dönülebilen bir<br />
özelliğe sahiptir. îşte, üzerinde ekonomik faaliyetlerin gerçekleştirildiği bu<br />
seçilebilir mekan parçaları (konumlar) söz konusu faaliyetlere ilişkin <strong>kuruluş</strong><br />
yerleridir. Kuruluş yerleri fiziksel anlamında —enlem, boylam <strong>ve</strong><br />
yükseklikten meydaan gelen— soyut bir mekan parçası değil, üzerinde<br />
yaşanabilen <strong>ve</strong> söz konusu faaliyetlerin gerçekleştirilmesine uygun somut<br />
mekan parçaları olarak <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ne konu olabilirler. Dolayısıyla<br />
ancak sınırlı sayıda mekan parçaları (konumlar), mümkün <strong>kuruluş</strong><br />
yerleri olarak, optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> <strong>seçimi</strong>ne esas alınabilirler.<br />
Ekonomik faaliyetlerin içinde <strong>ve</strong> üzerinde süregeldiği zaman <strong>ve</strong> mekan<br />
boyutları, bu faaliyetlerin araştırma konusu olarak ele alındığı ekonomi<br />
disiplinlerinde göz önünde tutulmalıdır. Zaman boyutunun genel<br />
ekonomide özellikle büyüme teorisi, işletme ekonomisinde de finansman<br />
<strong>ve</strong> firma teorisi çerçe<strong>ve</strong>sinde ötedenberi dikkate alınmaya çalışılmasına<br />
karşılık, mekan boyutunun ele alındığı <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> teorisi nisbeten bağımsız<br />
bir gelişme göstermiştir. Muhakkak ki bu gelişme <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong><br />
probleminin disiplinler arası bir konuma sahip olmasının sonucudur. Bu<br />
çalışmada —genel yaklaşıma uygun olarak— sadece, <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong> probleminin<br />
"optimum <strong>kuruluş</strong> <strong>yeri</strong>nin saptanması" şeklinde ele alındığı <strong>kuruluş</strong><br />
<strong>yeri</strong> teorileri işletme ekonomisi içinde mütalaa edilmektedir.<br />
ı Bülow, F.: "Raumforschung als wissenschaftliche Aufgabe", Zeitschrift für Raumforschung,<br />
1950, s. 231.<br />
1
Change language