kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

(Şekil : 8)
İş araçlarının boyutsal büyütülmesinde uzun dqnem toplam maliyet eğrisi
Temel üretken birimin sabit maliyetinin (M s ) sadece yatırım giderlerinden
meydana geldiği kabul edilirse, kapasitenin Xj den X 2 ye çıkarılması
sonucnda yatırım giderlerindeki artış
X 2
M^ = M sl . ( )2/3
Xi
şeklinde ve genel olarak yatırım giderleri ile kapasite arasındaki fonksiyonel
ilişki de
M s (X) = a. X 2 / 3
şeklinde ifade edilebiir. 105 Bu fonksiyon —özellikle kimya sanayiinde geçerli
olmak üzere— 0,6 kaidesi (six - tenth factor rule) olarak, uygulamada
M s (X) = a. X 0 - 6
şeklinde ele alınmaktadır. 106
ğişken maliyetin kapasitesinin büyütülmesi sonucu değişmemesini ifade etmektedir.
105 (a) burada sabit bir unsur olup, a> 0 olarak tanımlanır.
106 Molsberger, J.: Zwang zur Grösse Zur These der Zwangslâufigkeit der wirtschaftlichen
Konzentration, Köln und Opladen 1967, s. 53 v.d. Korum, U.: "Sanayide
Ölçek ve Ölçek Ekonomileri", Verimlilik Dergisi, 1980/1 ,s. 67 v.d. Busse von
131