kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
B.4.<br />
İŞLETME SEVİYESİNDE ÖLÇEK BİRİMİN BÜYÜTÜLMESİ<br />
ŞEKİLLERİ<br />
Belirli bir ürün kapasitesini gerçekleştirmek üzere belirli üretim aşamaları<br />
biraraya getirilerek işletmenin üretim sürecini meydana getirirler.<br />
Böylece işletme seviyesinde tanımlanan <strong>ölçek</strong> birimde, —işletmenin üretim<br />
süreci olan— üretim aşamaları tek tek bağımsızlıklarını kaybetmekte^<br />
bir üst seviyede, işletmenin üretim bölümü olarak yeni bir sentez oluşturmaktadırlar.<br />
Dolayısıyla işletmenin üretim sürecini meydana getiren üretim<br />
aşamaları <strong>ve</strong> bunları meydana getiren temel üretken birimler münferit<br />
olarak değil, birarada, bütünleştikleri işletme açısından değerlendirilmelidir.<br />
71 Zira temel üretken birimlerin <strong>ve</strong> üretim aşamalarının varlık nedenleri,<br />
işletme seviyesinde tanımlanan ürün kapasitesinin gerçekleştirilmesi<br />
amacından kaynaklanmaktadır. "İşletmenin ürettiği ürün <strong>ve</strong> ürün miktarı<br />
tarafından üretim faktörlerinin niceliği <strong>ve</strong> niteliği, bileşim şekli, üretim<br />
organizasyonu, kısacası işletme belirlenmektedir.'" 72<br />
İşletme seviyesinde tanımlanan <strong>ölçek</strong> birimde, üretim kapasitesi <strong>ve</strong><br />
üretim genişliği yanında, —işletmenin üretim sürecini oluşturan üretim<br />
aşamaları sayısını ifade eden— üretim derinliği boyutu da önem kazanmaktadır.<br />
Aşağıda, işletmenin adı geçen boyutlarında büyütülmesi şekilleri<br />
ayrı ayrı belirlenmeye çalışılacaktır.<br />
B.4.1.<br />
İŞLETMENİN ÜRÜN KAPASİTESİ BOYUTUNDA<br />
BÜYÜTÜLMESİ<br />
İşletme büyüklüğünün üretim kapasitesi boyutunu ifade eden "işletmenin<br />
ürün kapasitesinin büyütülmesi" aşağıdaki şekillerde gerçekleştirilebilir:<br />
1) İşletmenin üretim sürecinde bulunan darboğaz üretim aşamasının<br />
(üretim aşamalarının) kapasitesinin (kapasitelerinin) büyütülmesi suretiyle<br />
kısmi büyüme şeklinde. Kısmi büyüme de ayrıca, kısmi homojen<br />
teknoloji ile büyüme <strong>ve</strong> kısmi heterojen teknoloji ile büyüme şeklinde iki<br />
gruba ayrılabilir.<br />
71 Başka bir deyimle planlama, burada uygulanan yöntemde olduğu gibi aşağıdan<br />
(temel üretken birimden) yukarıya (işletme <strong>ve</strong> teşebbüse) doğru değil, tam<br />
tersine, yukarıdan (işletme <strong>ve</strong>ya teşebbüsten) aşağıya (temel üretken birime)<br />
doğru, tümdengelim şeklinde yapılmalıdır. Bu çalışmalım amacı ise, konunun<br />
bir uygulama problemi olarak planlanması değil, teorik açıdan incelenmesi <strong>ve</strong><br />
—etki faktörlerinin etki dereceleri, sonuçlan <strong>ve</strong> aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi<br />
olarak— açıklanması şeklinde ortaya konduğu için, tümevarım metodunun<br />
uygulanması yoluna gidilmiştir.<br />
Fettel, J.: a.g.e., s. 66.<br />
111
Change language