kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yelerinde, ya da belirli iş istasyonlarında toplanmaktadır. Belirli bir üretim<br />
aşamasının üretim kapasitesi büyüklüğü de, ilgili atölye, iş istasyonu<br />
<strong>ve</strong>ya üretim bölümünde toplanmış olan tüm temel üretken birimlerin kapasiteleri<br />
toplamı olarak ifade edilebilir. Şayet üretim aşaması tek bir temel<br />
üretken birimden meydana geliyorsa, üretim aşaması kapasitesi temel<br />
üretken birim kapasitesine eşit olacaktır.<br />
Üretim aşamasının kapasitesinin büyütülmesi şekilleri iki grupta, mütalaa<br />
edilebilir:<br />
— üretim aşaması kapasitesinin homojen teknoloji ile büyütülmesi<br />
— üretim aşaması kapasitesinin heterojen teknoloji ile büyütülmesi. 67 " 8<br />
Üretim aşamasının kapasitesinin —üçüncü şekil olarak— karma teknoloji<br />
ile büyütülmesi ise, kendisini oluşturan homojen <strong>ve</strong> heterojen teknoloji<br />
ile büyüme şekilleri çerçe<strong>ve</strong>sinde değerlendirilebilir. 68<br />
Üretim aşaması seviyesinde tanımlanan <strong>ölçek</strong> birimin kapasitesinin büyütülmesinde<br />
sadece kısmi büyüme söz konusudur. Bütüncül büyüme ancak<br />
işletme seviyesinde ele alınabilen bir büyüme şeklidir. Dolayısıyla aşağıdaki<br />
açıklamalarda, üretim aşaması kapasitesinin homojen <strong>ve</strong>ya heterojen<br />
teknoloji ile büyütülmesi sadece kısmi büyüme olarak anlaşılmalıdır.<br />
Üretim aşamasının homojen teknoloji ile büyütülmesi, aynı üretim<br />
aşamasında bulunan temel üretken birim sayısını artırmak suretiyle gerçekleştirilmektedir.<br />
Kapasiteyi büyütmek üzere üretime alınan ila<strong>ve</strong> temel<br />
üretken birimler, mevcut temel üretken birimlerle aynı kapasite büyüklüğünde<br />
olup, tamamiyle aynı teknik özelliklere sahiptir. Dolayısıyla<br />
kapasitenin büyütülmesi sonucunda üretim aşamasının maliyet yapısı (<strong>ve</strong>ya<br />
ortalama birim maliyet) değişmemektedir. Buna göre üretim aşamasının<br />
69 homojen teknoloji ile büyütülmesinde ölçeğe göre sabit getiri durumu<br />
geçerli olup, <strong>ölçek</strong> eğrisi sabit kalmaktadır. 70<br />
® 7_a Burada "kapasitenin homojen teknoloji ile büyütülmesi" (multiple Kapazitâtserweiterung)<br />
<strong>ve</strong> "kapasitenin heterojen teknoolji ile büyütülmesi" (mutati<strong>ve</strong><br />
Kapazitâtserv<strong>ve</strong>iterung) kavramları, tamamiyle Gutenberg terminolojisine uygun<br />
olarak kullanılmaktadır.<br />
68<br />
Üretim aşaması kapasitesinin karma teknoloji ile büyütülmesinde, mevcut temel<br />
üretken birimler daha büyük kapasiteli temel üretken birimlerle ikame<br />
edilmemekte, mevcut temel üretken birimlere farklı kapasitelerde <strong>ve</strong> farklı teknik<br />
özelliklerde yeni temel ürtken birimler ila<strong>ve</strong> edilmektedir.<br />
69 Bu sonuç sadece üretim aşaması seviyesinde kapasitenin homojen teknoloji ile<br />
büyütülmesinde geçerlidir. İşletme seviyesinde ise, belirli bir üretim aşaması<br />
(darboğaz durumunda bulunan üretim aşaması) kapasitesinin homojen teknoloji<br />
ile büyütülmesinde ortalama birim (ürün) maliyetin düşmesi mümkün olabilir.<br />
70 Üretim aşaması kapasitesi, ancak homojen temel üretken birim kapasitesinin<br />
109
Change language