kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
te tarafından, sadece sanayi işletmelerinde işletme büyüklüğü konusunu<br />
inceleyen eserler yayınlanmıştır. 33<br />
Robinson, optimum işletme büyüklüğünü, Schmalenbach'a uygun olarak<br />
ele almaktadır. Beste ise, optimum işletme büyüklüğünü ilk planda<br />
bir maliyet <strong>sorunu</strong> olarak görmekte <strong>ve</strong> optimum işletme büyüklüğünün<br />
belirlenmesinde sabit maliyetlerin etkisini birincil seviyede ele almaktadır.<br />
Fakat burada, optimum işletme büyüklüğü işletme kârını maksimum<br />
kılan büyüklük olarak tanımlanmaktadır. 34 Böylece, problemin maliyet<br />
boyutu yanında satış hasılatının önemi de dikkate alınmakta, satış hasılatı<br />
üzerinden pazara ilişkin tüm özellikler de optimum işletme büyüklüğünün<br />
belirenmesinde etkili olmaktadır. 35<br />
Mellerrowicz, optimum işletme büyüklüğünü, hem işletme içi Ve hem<br />
de işletme dışı faktörlerin dikkate alınması suretiyle belirlenmesi gereken,<br />
özel bir kapasite problemi olarak kabul etmektedir. Burada, optimum işletme<br />
büyüklüğü i) "teknik optimum işletme büyüklüğü" <strong>ve</strong> "ekonomik<br />
optimum işletme büyüklüğü" olmak üzere iki farklı şekilde mütalaa edilmektedir.<br />
"Teknik optimum işletme büyüklüğü", tamamen Schmalenbach'ın<br />
tanımına uygun olarak, "mevcut teknik <strong>ve</strong> organizasyon şartları<br />
altında ortalama birim maliyetin minimum kılındığı" işletme büyüklüğü<br />
olarak tanımlanmaktadır. 38 Mellerowicz, genellikle ekonomik faktörlerin<br />
"teknik optimum işletme büyüklüğünün" gerçekleştirilmesine imkan <strong>ve</strong>rmeyeceğinden<br />
hareketle, uygulamada, mevcut ekonomik şartlara uygun<br />
33 Robinson, E.A.G.: Betriebsgrösse und Produktionskosten, 2. baskıdan tercüme<br />
eden: J. Steindl, Wien 1936 (eserin orijinalinin birinci baskısı, London 1931).<br />
Beste, Th.: Die optimale Betriebsgrösse als betriebswirtschaftliches Problem, Leipzig<br />
1933.<br />
34 Beste, Th.' : a.g.e., s. 42.<br />
35 Optimum işletme büyüklüğünün kâr maksimizasyonuna göre belirlenmesi, işletme<br />
ekonomisi açısından önemli bir gelişme olarak kabul edilirken, ulusal<br />
ekonomi açısından bu yaklaşımın sakıncalarına da işaret edilmektedir. Beckenbach,<br />
optimum işletme büyüklüğünün belirlenmesine kâr maksimizasyonunun<br />
esas alınmasıyla, optimum büyüklüğün farklı pazar şartlarına göre sürekli<br />
olarak değişeceğine <strong>ve</strong> belirli bir büyüklük olarak belirlenmesinin imkansız<br />
olacağına işaret etmektedir. Beckenbach, H.: Die optimale Betriebsgrösse als<br />
Volkswirtschaftliches Problem, Ludvvigshafen 1938, s. 6. Daha sonra yapılan,<br />
"teknik optimum işletme büyüklüğü" <strong>ve</strong> "ekonomik optimum işletme büyüklüğü"<br />
ayırımı bu sakıncayı ortadan kaldırmaktadır. Bazı yazarlar ise Beste'yi.<br />
satış hasılatını optimum işletme büyüklüğünün belirlenmesinde yeterince dikkate<br />
almadığa için eleştirmektedirler. Gruber, K.: Zusammenhânge zwischen<br />
Grösse, Kösten und Rentabilitfit industrieller Betriebe, Wien 1948, s. 23 <strong>ve</strong><br />
Vosshof, W.: Die wirtschaftliche Betriebsgrösse, Diss. Frankfurt 1949, s. 15.<br />
3« Mellerowicz, K.: Kösten und Kostenrechnung, C. 1. Theorie der Kösten, 3.B., Berlin<br />
1957, s. 417.<br />
08
Change language