kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
üzere üç grupta toplamaktadır. 28 Tanımda işletme amacının da dikkate<br />
alınmasıyla, optimum işletme büyüklüğü nisbi bir kavram olmaktadır.<br />
Sombart bu nedenle, işletme amacından bağımsız olarak tanımlanan "mutlak<br />
optimum işletme büyüklüğünü", işletme amacına göre tanımlanan<br />
"nisbi optimum işletme büyüklüğünden" ayırdetmektedir. Mutlak optimum<br />
işletme büyüklüğü maksimum <strong>ve</strong>rimliliğin sağlandığı işletme büyüklüğü<br />
olup, aşağıdaki şartların sağlanmasıyla gerçekleştirilebilir. 29<br />
— En etkin (mükemmel) üretim teknolojisi kullanılmalı,<br />
— Her üretim faktörünün kapasitesi tam olarak değerlendirilmeli,<br />
— Üretim faktörlerinin optimum bileşimi sağlanmış olup, aralarında<br />
tam bir uyum olmalı. 30<br />
"Nisbi optimum işletme büyüklüğü" ise, mutlak optimum işletme büyüklüğünün,<br />
— Mevcut <strong>ve</strong> temin edilebilir finansman fonu,<br />
— Üst, orta <strong>ve</strong> alt işletme yöneticileriyle işçilerin yetenekleri,<br />
— Satış potansiyeli <strong>ve</strong> pazarlama imkanları<br />
tarafından sınırlandırılmasıyla belirlenmektedir. 31<br />
Lorentz, optimum işletme büyüklüğünün belirlenmesinde daha önce<br />
ihmal edilen pazar büyüklüğü, pazarın yapısı <strong>ve</strong> işletmenin pazarlama<br />
imkanları gibi faktörlerin önemini vurgulamaktadır. 32 Yazar, bu faktörlerin<br />
—özellikle işletmenin <strong>kuruluş</strong> aşamasında— seçilecek işletme büyüklüğünün<br />
belirlenmesinde, gereğince değerlendirilmesinin önemine işaret<br />
etmektedir.<br />
1930'lu yılların başlarında, İngiltere'de Robinson <strong>ve</strong> Almanya'da Bes-<br />
28 Sombart, W.: Das Wirtschaftsleben im Zeitalter des Hochkapitalismus, München -<br />
Leipzig 1927, s. 398 v.d.<br />
29 Ibid, S. 533-534.<br />
3» Albrecht, bazı üretim faktörlerinin bölünmezlik özelliğinden dolayı, özellikle<br />
ikinci <strong>ve</strong> üçüncü şartların birarada gerçekleştirilmesinin imkansızlığına işaret<br />
etmektedir. Albrecht, E.: Betriebsgrösse und Betriebsoptimum, Diss. Basel 1945,<br />
s. 26.<br />
sı Sombart, W.: a.g.e., s. 544.<br />
32 Lorentz, St.: "Die Anpassung der Betriebskapazitât an der Grad der voraussichtlichen<br />
Beanspruchung", Zeitschriffc für Betriebswirtschaft, 1930, s. 134 v.d.<br />
Vogelstein daha önce optimum işletme büyüklüğünün sınırlandırılmasında yönetim<br />
<strong>ve</strong> finansman yanında pazar faktörüne de değinmekte, fakat asıl ağırlığın<br />
yönetim faktöründe olduğunu belirtmektedir. Vogelstein, T.: Die finanzielle<br />
Organisation der kapitalistischen Industrie und die Monopolbildungen, Tübingen<br />
1923, s. 398.<br />
97
Change language