kuruluş yeri seçimi ve ölçek sorunu - Ankara Üniversitesi Kitaplar ...

tür parametre değişikliklerinin, hangi zaman aralığı içinde modelde dikkate
alınması gerektiğidir. Ekonomik ufuk kavramıyla ifade edilen bu
zaman aralığının uzunluğu, ancak model parametrelerinin tahmin edilebilirlik
özelliğini koruduğu sınırlara kadar götürülebilir. Uygulamada,
tahmin edilebilen zaman aralığının kuruluş yeri planlamasına esas alınması
ve her yıl sonunda bu tahmin değerlerin yeni bilgilerin ışığı altında
yeniden gözden geçirilmesi en uygun yol olmaktadır. 190
Kuruluş yeri problemlerine ilişkin olarak ve genelde, parametre değişikliklerinin
zaman boyutu üzerindeki değişmelerini, yani parametre-
. lerin dinamiğini içeren özel bir çözüm tekniği olmadığı için, tek yol, planlamaya
esas alman zaman aralığında, her dönem için hesapları ayrı ayrı
yapmaktır. Bunun sonucu olarak, parametrelerin dönem değerlerinin zaman
boyutu içindeki gelişmeleri dikkate alınamayacaktır. 191 Başka bir
deyişle, problemin dinamik yapısı, ancak bir sıra statik modelin ardarda
getirilmesiyle ifade edilebilmektedir. Bu da, modele yeni bir dönem endeksinin
ilave edilmesi suretiyle gerçekleştirilmekte ve parametre değerleri
her dönem için ayrı ayrı tahmin edilmektedir. Örneğin, T ekonomik
ufku ifade etmek üzere, taşıma ücreti
m n T
2 2 2 C İJt
1 = 1 j=l t=l
şeklinde, Aı den Bj talep merkezine t dönemindeki taşıma ücreti olarak,
çözüm değerleri de yine dönem endeksi ile, örneğin taşınan mal miktarı
için
m n T
2 2 2 X .
1 = 1 j=l t=l
şeklinde, t döneminde Ai den Bj talep merkezine taşman mal miktarı olarak
ifade edilir. Başka bir alternatif de, tüm parametre ve değişkenleri
—paranın bugünkü (halihazır) değerini de dikkate almak suretiyle— ortalama
bir büyüklük olarak, örneğin Ai den Bj talep merkezlerine tüm
dönemleri kapsayan toplam taşıma maliyetinin
M t = 2 2 2 Cüt.Kut. ( - 4 - ) -
ı=ı j=ı t=ı
ortalama taşıma maliyeti
ı
1
ise Grundmann, W. et al.: a.g.e., s. 52.
19i Birman, I. J.: a.g.e., 1971, s. 246.
86