CMH204U

Motivasyonda Duygular
GİRİŞ
Bir dünya düşünün. Öyle bir dünya olsun ki, orada insanlar çevrelerinde olup bitenlerden zevk almasınlar;
ne acı duysunlar, ne üzüntü... Hiçbir şey oradaki insanları sevindirmesin. Sevinmedikleri gibi
üzülmesinler de. Yaptıkları ya da yapmadıklarından pişmanlık duymasınlar. Bir şeylere ne sevgi
duysunlar ne de nefret. İçlerinde ne korku olsun, ne kaygı, ne umut, ne de şevk. Hiçbir şeyden
iğrenmesinler, mutluluk nedir hiç tatmamış olsunlar...
Yukarıdaki açıklamalardan kolayca çıkarılabileceği gibi duygular olmasaydı ya da duyguları yok
etseydik; insanlıkla ilgili hiç bir şey kalmazdı geriye… Duygulardan arındırılmış insanlarda ne evlilik, ne
sevgi, ne korku olurdu. İyi kötüden, sevilen, nefret edilen ya da iğrenç olandan ayırt edilemezdi. Sözün
özü bizi insan yapan, yaşamı yaşanır kılan, insanı belli amaçlar peşinde koşturan hiçbir sebep
olmayacaktı...
İnsanların duygusal dünyaları olmasaydı; yaşamak için bir nedenleri olmaz, birbirlerine değer
vermezlerdi, Dahası, bir insanın ölmesi kurumuş bir dalın kırılıp atılması ya da çürümüş bir üzüm
tanesinin çöpe fırlatılması gibi bir şey olurdu. Dolayısıyla duygulardan yoksunlaştırılmış insan
topluklarının yaşaması mümkün olmazdı herhalde…
Duygular insanları belli davranışlara yönlendirmede, güdülemede etkin rol oynarlar. Motivasyon
sürecinde insanların harekete geçmesinde etkin duygular olduğundan söz etmek mümkündür. Bazen
korku, bazen sevgi ya da diğer duygular insanı motive etme ve belli davranışlara yönlendirmede etkili
olabilmektedir.
Duyguyu yaşamak, duygulanmak insanın sahip olduğu en önemli özelliklerinden birisidir. Duygular
yaşamın rengi, “tadı-tuzu”dur. İnsanoğlunun kendisinde ve çevresinde olup bitenleri algılayıp
değerlendirmesine, çeşitli duygular -bazen belli belirsiz, bazen alabildiğine yoğun şekilde eşlik eder.
Duygunun yaşanmadığı bir yaşam düşünülemez.
İnsan hiçbir zaman saf ve tek bir duygu yaşamaz, hissettikleri her zaman birçok duygunun
karışımından oluşur. Örneğin beklenmedik bir anda bir trafik kazası tehlikesi geçiren kişi şaşkınlık,
korku, endişe, sevinç gibi duyguları birlikte yaşayabilir. Olayın özelliğine göre yaşanan duygunun şiddeti
ve niteliği de değişir. Bazen zaman kontrol edilemez derecede bütün benliğimizi kaplar, bazen belli
belirsiz gelip geçer. Fakat unutulmaması gereken nokta da her zaman birçok duygunun bir arada
yaşandığıdır.
Bu ünitede duygunun ne demek olduğu, temel duygular, duygu kuramları ve bu duygulara eşlik eden
yüz ifadeleri, cinsiyetin duyguların ifadesindeki etkisi, duyguların bastırılmasının olası sonuçları ve
duyguların motivasyonla olan ilişkileri ele alınmaktadır.
DUYGU KAVRAMI
Oldukça karmaşık ve çok yönlü bir süreç olan duygunun tanımını yapmak zor iştir. Ancak yine de
tanımlama çalışmalarından vazgeçilmemiştir. Örneğin Cüceloğlu’nun (1992, s.264) Young ‘dan (1973)
aktardığı tanım şöyle: “İçinde bulunulan durumun algılanmasıyla ortaya çıkan, iç organları harekete
43