CMH204U

gerçekleştirme eğilimi” adını verdiği kuramına göre, eğer kendinizi “zeki” ve “atletik” olarak
düşünürseniz, bu benlik algınıza uygun yaşar ve davranırsınız.
Resim 2.6: Carl Rogers
Doğuştan getirdiklerimiz ile benlik kavramımız uyuştuğunda; Rogers’ın deyimiyle “tüm yönlerimizle
işlevsel bir insan” oluruz. Bu tür insanlar kendilerini yönlendirebilir; ne yapmak ve ne olmak istedikleri
konusunda –doğru ya da yanlış- kendi kararlarını verebilirler.
Rogers’a göre birey koşulsuz olumlu kabul ile büyütülürse; yani yaptıklarına, tutumlarına ve
duygularına bakılmaksızın sevgi, saygı ve kabul görürlerse kendini gerçekleştiren insanlar olma olasılığı
artar. Ne var ki ebeveynler ve çevredeki öteki insanlar sıkça koşullu olumlu kabul göstermektedirler.
Yani çocuk onların istediği şekilde davranırsa onu sevip değer vermektedirler. Koşullu kabuller “eğer
……yaparsan baba seni sevmeyecek” ya da “anne …..yapan kızları sevmez” şeklinde açıkça dile
getirilebildiği gibi; “iyi fikir ama onun yerine ….denemek ister misin” Ya da “olabilir ama ben olsam
…..” gibi üstü kapalı şekilde de ifade edilebilmektedir. Bu durumda çocuk; kendi yaptığını uygun
bulmayıp ebeveynin dediğini yapar. Çünkü çocuk onların sevgisini kazanmak istemektedir. Sonuçta;
giderek kendi kapasitesini az hatta hiç kullanmamaya başlayacaktır. Birey doğuştan getirdiği
potansiyelini kaybetmeye başlayınca; katı, engellenmiş ve savunucu olmaya başlar. Kendisini tehdit
altında ve kaygılı hisseder, huzursuzluk duyar. Bütün yaptıkları ya da yapmadıkları başkalarını memnun
etmek içindir; dolayısıyla doyum almazlar ve giderek kim olduklarını, ne istediklerini bilmez duruma
düşerler.
İnsancıl kişilik kuramlarına göre örnek olaydaki Jay’in gösterdiği
tepkileri Carls Rogers nasıl değerlendirirdi
İnsancıl Kişilik Kuramları ve Motivasyon
Kişilik kuramları kişiliğin doğumla başlayan süreç içerisinde şekillendiğini ve aile başta olmak üzere,
yaşam alanlarındaki ilişkilerin önemli olduğunu vurgulamaktadır. İnsancıl kuramlar; bireyin genetik
olarak sahip olduğu güçlerin gelişmesi için gerekli ortamın sağlanmasının önemine vurgu yapmaktadırlar.
Bunu gerçekleştirecek olan evde ebeveynler, okulda öğretmenler, iş yerinde yöneticiler olacaktır.
Kaale alınma, kabul görme, değerli olma, başarılı olma ve sevilme ihtiyaçları insanoğlunun varoluşu
bakımından önemlidir. Dolayısıyla bu ihtiyaçların bulunduğu ortamlardaki (aile, okul, işyeri ve genelde
toplum) karşılanma düzeyi onun yaşamında mutlu olmasını ve motivasyonunu etkilemektedir.
Sözgelimi evde ebeveynler çocuğun isteklerine yanıt vermeyip çeşitli bahanelerle başlarından
savıyorsa; öğretmenleri onu dinlemiyor, söylediklerini kaale almıyorsa; ya da işyerinde yanından geçen
bir yönetici bir merhabayı esirgiyorsa, o insanda kendisinin önemsiz olduğu duygusu gelişecek
motivasyonu düşecektir. Bu tür tutumlarla karşılaşan insanlar kendine güvensiz, bağımsız iş yapamayan,
sürekli birilerinden direktif bekleyen bireyler olacaktır. Tersine insanların kaale alınması onları mutlu,
heyecanlı, girişken, isteneni başarma isteği ile dolduracaktır.
30