CMH204U

Herzberg’in çalışmasının en önemli katkılarından biri, çalışma yaşamındaki motivasyon konusunda
deneysel araştırma ve düşünceyi uyandıran güçlü bir etkide bulunmuş olmasıdır. Bu kurama yönelik
büyük eleştiriler olmasına karşın Herzberg’in kuramı günümüzde hala yöneticiler arasındaki popülerliğini
korumaktadır.
Yüksek maaşın iyi bir motivasyon aracı olup olmadığını Çift-Faktör
kuramına göre tartışınız.
Başarma İhtiyacı Kuramı
Başarma İhtiyacı Kuramı David McClelland tarafından geliştirilmiştir. McClelland’a göre bireyler
yaşamları boyunca değişik ihtiyaçlara sahip olurlar. Kişiler bu ihtiyaçlarla doğmamakta, aksine yaşam
deneyimleri yoluyla öğrenmektedirler. Bu kurama göre birey üç grup ihtiyacın etkisi altında davranış
gösterir. Bunlar:
• Başarı İhtiyacı
• İlişki Kurma İhtiyacı
• Güç Kazanma İhtiyacıdır.
Başarı ihtiyacı: Başarı gösterme ihtiyacı kuvvetli olan birey, ulaşılması güç, çaba gerektiren, anlamlı
amaçlar seçer. Bunları yerine getirmek için gerekli bilgi ve yetenekleri elde edecek ve bunları kullanacak
davranışı gösterecektir (Koçel, 2005:643). Rekabetin yüksek olduğu endüstri toplumlarında daha da ön
plana çıkan başarı ihtiyacı bireyin davranışları üzerinde etkili olmaktadır. Ayrıca birey kendi bilgilerini ve
yeteneklerini tartar, bir işe kalkışmadan önce başarı ve başarısızlık olasılıklarını inceler. Başarı olasılğı
düşük bir işe bireyin kalkışma olasılığı azdır.
İlişki kurma ihtiyacı: İlişki kurma ihtiyacına göre birey, toplumsal niteliğe sahiptir. Bireylerin
arkadaşlık grupları ve grup içi çeşitli seviyelerde arkadaşlık ilişkileri vardır. Bu nitelik insanlardan
insanlara değişir. Bu güdüye sahip olan insanlar, sorumluluk almak isterler, amaca yönelirler.
Başkalarıyla yakın ilişkiler kurma, çatışmadan sakınma ve sosyal ilişkiler geliştirirler. Bu ihtiyacı
kuvvetli olan birey kişilerarası ilişkilere önem verir.
Güç kazanma ihtiyacı: Güç kazanma ihtiyacı bireyin çevresine hakim olma isteğinden
kaynaklanmaktadır. Burada birey, güç ve otorite kaynaklarını geliştirecek, başkalarını etki altına alacak
ve gücünü koruma davranışı gösterecektir. Bu nedenle de birey çevresel ilişkilerde etkilerini artıracak her
türlü araca başvuracaktır.
ERG Yaklaşımı
Yaklaşımı Clayton Alderfer, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi yaklaşımını basitleştirerek geliştirmiştir. Bu
yaklaşımda ihtiyaçlar sıralaması daha basittir, ilkeler aynıdır. Önce alt düzeydeki ihtiyaçlar, daha sonra
üst düzey ihtiyaçlar tatmin edilmelidir.
ERG yaklaşımı üç kategoriye ayrılmıştır:
• Varolma (“E”xistance) ihtiyacı- alt düzey
• Aidiyet-ilişki kurma (“R”elatedness) ihtiyacı
• Gelişme (“G”rowth) ihtiyacı- üst düzey
Maslow’un ortaya attığı “doyumdan sonra bir üst basamağa geçilir” fikrinin oluşturduğu doyumilerleme
kavramına Alderfer, doyumsuzluk sonucu ortaya çıkan hüsran-gerileme kavramını da eklemiştir.
Alderfer’in varolma ihtiyacı Maslow’un fizyolojik ve güvenlik ihtiyacına, aidiyet-ilişki ihtiyacı sosyal
ihtiyaçlara, gelişme ihtiyacı da kendini gerçekleştirme ihtiyacına karşılık gelebilir (Eren, 2010:511).
9