CMH204U

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisindeki biyolojik ihtiyaçlar, kişinin hayatta kalmasını sağlayan, vücudu
işler durumda tutan ve fiziksel sağlığı için kritik bir önem taşıyan fizyolojik gerekliliklerken sosyal
ihtiyaçlar öğrenme ve deneyimle elde edilen ihtiyaçlardır (Plotnik, 2009:332). Örneğin cinsellik ve evlilik
temelde aynı ihtiyacı gidermeye yönelik görünmekteyse de cinsellik vücudu işler durumda tutacak olan
fizyolojik bir ihtiyaç evlilik ise öğrenme ve deneyimle elde edilen, gelenek, görenek, kültürel aktarımla
şekillenen ve kültürlere göre değişiklik gösteren bir ihtiyaçtır.
Kişinin yaşam doyumu açısından Maslow’un hiyerarşisi özel önem taşımaktadır. Sırasıyla tatmin
edilen ihtiyaçlar kişilerin hayatlarındaki hedefleri gerçekleştirme konusunda önemlidir. Örneğin bir
diploma almak için bu dersten geçmeniz ve bu dersten geçmeniz için de bu üniteyi okumanız
gerekmektedir. Gelecekteki diplomanız bu kitabı okuma davranışınızı güdülemektedir. Ancak uykunuz
varsa, açlık hissediyorsanız ya da güvenli bir ortamda değilseniz bu kitabı okuyamayacak, okusanız da
karşılanmamış birincil ihtiyaçlarınız olduğu için kitaptaki bilgileri nitelikli bir şekilde belleğinizde
edinemeyeceksiniz.
Kişinin yaşamı ve kaliteli bir yaşam algısı dikkate alındığında bu kuramla ilgili bir diğer nokta
kendini gerçekleştirmedir. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı kişinin yaşamından tatmin olması açısından
önemlidir. Maslow’un piramidinin en üstünde yer alan kendini gerçekleştirme ihtiyacı; kişinin benzersiz
insan potansiyelini geliştirmesi ve tamamlanmasını tanımlamaktadır. Maslow’a göre çok az kişi kendini
gerçekleştirme seviyesine ulaşabilmektedir ancak kendini gerçekleştirme eğilimi aslında herkeste
bulunmaktadır. Bu eğilim bizi olabileceğimiz en iyi insan olmaya motive eder (Plotnik, 2009:443).
Maslow’a göre kişiler, aşağıda sıralanan kişilik özelliklerini geliştirdikleri için kendini geliştirme
hedeflerine ulaşmaktadırlar:
• Gerçekliği doğru bir şekilde algılama
• Bağımsız ve özerk olma
• Çok az sayıda insanla derin ve sevgi dolu ilişki kurmayı tercih etme
• Hedeflerini gerçekleştirmeye odaklanma
• Büyük neşe ve tatmin anları olan büyük deneyimler yaşama (Plotnik, 2009:443)
Kişinin özel yaşamıyla birlikte iş yaşamında da Maslow’un hiyerarşisi önemlidir. Bu kuramı
benimseyen yöneticiler, çalışanların hangi ihtiyaçlarını tatmin etmek istediklerini anlayabilmeli ve tatmini
sağlayacak ortamı oluşturabilmelidirler. Herkesin aynı zamanda ve aynı sıradaki ihtiyaçları tarafından
motive edildikleri düşünülemez. Bireyler, değişik basamaklardaki ihtiyaçlar tarafından motive
edilebilirler. Bunun nedeni de bu ihtiyaçların kesin sınırlarla birbirinden ayrılmadığı alanların, yani ortak
alanlarının olmasıdır. Bu kuram, basit ve akılda tutulabilir olduğu için en çok bilinen motivasyon
kuramıdır.
Zaman zaman Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi ile ilgili yaklaşımına eleştiriler getirilmektedir.
Herkesin aynı biçimde ve aynı şiddette motive edildiği söylenilemez. Ayrıca her zaman için bireyin
ihtiyaçlarının Maslow’un hiyerarşisindeki sırayı izlemediği görülmektedir. Örneğin bazı ailelerde
ekonomik sıkıntılar sonucu ilk basamak olan temel fizyolojik ihtiyaçların giderilmesine ilişkin sorun
yaşansa da aile birbirine daha çok kenetlenmekte ve daha üst basamağa ait bir arada bulunma ihtiyacının
giderildiği görülmektedir (Tuna, 2011:12).
Bazı ailelerde ekonomik sıkıntılar sonucu ilk basamak olan temel
fizyolojik ihtiyaçların giderilmesine ilişkin sorun yaşansa da daha üst basamağa ait bir
arada bulunma ihtiyacının giderildiği görülmektedir.
Maslow, ortalama bir insan için ihtiyaçların yeterli tatmin yüzdelerini şöyle belirlemiştir:
Fizyolojk ihtiyaçlar: % 85
Güvenlik ihtiyaçları: % 75
Sosyal ihtiyaçlar: % 50
7