mesleksel akciğer hastalıkları

5) İplik, bobinaj : Bu fitillerden hızla dönen bir iğ aracılığıyla istenilen kalınlıkta iplik elde edilir ve
sonunda bu iplikler bobinlere sarılarak dokumaya hazır hale getirilir.
Epidemiyoloji:
Epidemiyolojik çalışmalar hastalığın prevalansının zamanla azaldığını ortaya koymuşlardır. Örneğin
Schilling ve ark. pamuk atılması sırasında en tozlu ortamda çalışan işçilerde bissinozis prevalansını
%50 olarak bulmuşlar; daha sonra yapılan çalışmalarda ise bu oran aynı riskli ortamda çalışanlarda
%10 olarak bulunmuştur. Tüm pamuklu tekstil işçilerinde ise genel bissinozis prevalansı %4 olarak
bildirilmiştir (35).
Günümüzde pamuk üretimi artmakta olan gelişmekte olan ülkelerde bissinozis prevalansı
İngiltere ve ABD’de 1950’li, 1960’lı yıllarda rastlanan prevalansa benzer özellikler göstermektedir.
Prevalans oranları Endonezya’da %30; Sudan’da %37; Etyopya’da %40 dolaylarında; Hindistan’da ise
%50 dolayında bulunmuştur. İngiltere’de bissinozis prevalansı büyük oranda endüstride bir gerileme
yaşanmasına bağlı olarak azalmaktadır. Buna karşın dünyanın diğer bölgelerinde tıpkı 30 yıl öncesine
benzer düzeylerde epidemiler yapmaktadır (36) .
Ülkemizden Altın’ın yapmış olduğu çalışmada toz konsantrasyonları ölçülmüş ve ve 0.1-0.4mg/m3
düzeyinde değerler elde edilmiş; böylesi düşük pamuk tozu konsantrasyonuna rağmen bissinozis
prevalansı %15,4 olarak bulunmıştır. Çalışmada tarak bölümünde bissinozise rastlanmaması da ilgi
çekicidir. Çalışmada cer-fitil ve bobinaj bölümlerinde çalışanlarda bissinozis oranları %33, %30 gibi
oranlarda bulunmaktaydı (37)
Patogenez
Bissinozis inert bir toz maruziyetine bağlı olarak meydana gelmemektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi
pamuk tozu bir çok bileşenden meydana gelmiştir. Yıkanmış pamuğun bissinozis yapıcı etkisinin
azalmış olması suda eriyebilen etkenin hastalığın ortaya çıkmasından sorumlu olabileceğini
düşündürmektedir (38). Patogenezde IgE’de bağımsız bir immünolojik mekanizmanın rol
oynayabileceği öne sürülmekte ve pamuk tozunun doğrudan mast hücrelerinden histamin
salgılanmasını uyarması , kompleman aktivasyonu, araşidonik asid kaskadının aktivasyonu ya da
presipitinlerin rolü üzerinde durulmaktadır(39) . Pamuk tozunun yapısında bulunan ve patogenezde
suçlanan başlıca bileşenler şunlardır
Ham pamuk ekstresi: Özellikle kirleticilerin etkisiyle akut bronkokonstriksiyona neden olabileceği öne
sürülmektedir (39).
1) Tanninler: Deney hayvanlarının bronş düz kaslarında konstriksiyon oluşturmaktadır (40,41) .
2) Mikrobiyolojik kirleticiler: Bunlar Gr (-) mikroorganizmalar, termofilik aktinomiçesler ve funguslardır.
Bakteri miktarı ile bissinozis sıklığı arasında ilişki ortaya konabilmiştir (39) .
3) Endotoksinler: Epidemiyolojik veriler endotoksin maruziyeti ile bissinozis arasındaki ilişkiyi ortaya
koymuşlardır (38) .
Klinik Özellikler
Kişisel faktörlerden sigara içiminin bissinozis gelişimindeki etkisi tam olarak ortaya konmamakla birlikte
FEV1 düşme hızı ve solunum fonksiyon bozukluğu üzerinde ek bir katkısı olduğu gösterilmiştir. Bunun
yanısıra pamuk işçileri arasında atopi prevalansı çok düşük olarak belirlenmiştir. Muhtemelen atopik
işçiler işe girdikten sonraki ilk yıllar içerisinde yakınmaları nedeniyle bu iş kolundan ayrılmaktadırlar.
Belirtilerin ortaya çıkış zamanına göre bissinozis akut ve kronik olmak üzere iki bölümde incelenebilir
(36).
1) Akut Bissinozis: Pamuk tozuyla ilk defa karşılaşanlarda akciğer fonksiyonlarında akut olarak
meydana gelen değişiklikler belirtmek için kullanılmaktadır.
2)Kronik Bissinozis: Akut bissinozisten en önemli farklı semptomların ilk pamuk tozu maruziyetinden
15-20 yıl sonra ortaya çıkmasıdır. Semptomlar periyodiktir. En ağır oldukları gün haftanın ilk çalışma
günüdür (genellikle Pazartesi).
En tipik semptomlar göğüste huzursuzluk hissi (Chest tightness) ve nefes darlığıdır. Bu yakınmalar
haftanın ilerlemesiyle hafifler.
Hastanın tanımlamasıyla bissinozis semptomları: “Pazartesi benim için çok farklı bir gündür. Saat 11’e
doğru göğsümde bir sertlik ve soluğumda daralma hissederim ama öksürüğüm yoktur. Saat 5.30’da
doğru soluğum tükenir ve nefes almaya çabalarım. Pazartesileri ölü bir at gibiyimdir. Ama salı günü
boğa gibiyimdir.” (36)
Bissinozisin Derecelendirilmes
İlk defa Schilling tarafından yapılmıştır (35) :