kanser hastalari2.pdf

Kanser Hastalarinda 

Yasam Kalitesi (QOL) 

Dr. Özgür Özyilkan 

Baskent Üniversitesi Tip Fakültesi 

Tibbi Onkoloji Bilim Dali 

Ankara

• Dünya Saglik Örgütü; 2005 yilinda 

dünyadaki tüm yeni kanser hastalarinin 

%60’nin, 2020 yilinda ise %70’nin 

gelismekte ve geri kalmis ülkelerde 

olacagini vurguladi. 

• Bu ülkelerin kaynaginin ise tüm dünya 

ülkelerinin %5’ni olusturuyor.

The Fight Against Cancer in the Emerging World, 

25 th – 26 th January, 2001, Rome, Italy 

• Eriskinler için kanser savas modeli; Birincil ve 

ikincil koruma ve destek tedavisi /YASAM 

KALITESI’nin artirilmasi. 

‣ Çünkü bu ülkelerde hastalarin %75’I son 

dönemde basvuruyor.

The Fight Against Cancer in the Emerging World, 

25 – 26 Ocak, 2001, Roma, Italy 

• Radyoterapi esaslari 

• Kemoterapi esaslari 

• Cervix ve meme kanserleri için kitlelere yönelik tarama 

modelleri (Hindistan ve Misir) 

• Hepatoma önlenmesinde HBV’ye karsi asilama 

îDestek tedavi yöntem ve uygulamalarinin gelistirilmesi. 

Kanser Hastalarinin YASAM KALITESI GELISTIRME 

çabalarinin artirilmasi, Evde bakim hizmetlerinin artirilmasi 

• Tip disi personelin egitimi 

• Var olan kisitli kaynaklarin maximum kullanimi 

• Kanser problemlerinin basin ve yayin yoluyla güncellestirip 

tartisilmasi ve korunma yollarinin aktarilmasi.

Kanser tedavisinde; 

• Kür saglama %20 

• Yasam süresinin önemli ölçüde uzamasi %20 

• Çok az ya da hiç yararlanmama 

%60 

ASCO

Onkolojinin degisen ilkeleri 

Klasik ilkeler 

• Tani 

• Kür saglamak 

• Destek tedavisi 

Modern ilkeler 

• Önlemek 

• Erken tani 

• Kür saglamak 

• Hayat uzatmak 

• Destek tedavisi 

• Rehabilitasyon 

• Terminal dönem hasta 

bakimi 

• QOL’ni artirmak

QOL 

Tanimi çok zordur.

Yasam Kalitesi 

Tip alaninda Yasam Kalitesi; Hastaligin durumuna ve 

bu hastaligin tedavisine bagli hasta kisinin fiziksel, 

emosyonel, ve sosyal iyilik halinin etkilenmesidir. 

Genel olarak Yasam Kalitesi çok boyutlu bir 

kavram olmasina ragmen en az 3 temel de 

toplanabilir; 

- Fiziksel 

- Fizyolojik 

- Sosyal aktivite

Yasam Kalitesi kavrami için degisik tanimlar vardir. 

- Yasam kalitesi kavrami, bireyin kendi 

yasaminin degerlendirilisine dayanan öznel 

algi, duygu ve bilis süreçlerinin bir bütünü 

olarak tanimlanir. 

- Bireysel iyilik durumunun bir anlatimidir. 

- Yasamin çesitli yönlerine iliskin öznel doyum 

ifadelerini kapsar.

Bu konuda neler biliniyor 

• Her gerçen gün konu ile ilgili artastirmalar ve 

klinik sonuçlari artiyor ve yeni açilimlar 

doguyor. 

• Tam olusmus standartizasyon yok !

Garratt A. BMJ, 2002, 324, 1417

Specialities covered by 

3921 reports(1) 

Addiction 

AIDS 

Allergy 

Burns-trauma 

Cancer 

Cardiovascular diseases 

Carer 

Dental 

Dermatology 

Endocrinology 

ENT 

Gastrointestinal diseases 

32 

90 

17 

11 

439 

188 

35 

50 

39 

60 

24 

100

Bir kanser hastasinin stresleri 

• Kanserin tanisi 

• Kanser tedavi yan etkileri

Kanser Tanisi 

Kanser tanisini ögrenen hastalar 

gelecekleri ile ilgili ve yasayabilecekleri 

ile ilgili sorular sorarlar.

Kanser tedavisinde 

• Cerrahi 

• Radyoterapi 

• Kemoterapi

Kanser tedavi sekelleri;

• Kemoterapi; Genellikle yan etkileri ile en 

çok yasam kalitesini etkileyen olarak 

bilinir: Örnegin: 

Saç dökülmesi, 

Bulanti ve kusma, 

Yorgunlik 

Emosyonel problemler. 

.....

• Radyoterapi; 

Halsizlik 

Cilt yaralari 

Emosyonel rahatsizlik 

.....

• Cerrahi; 

Özellikle; Meme cerrahisi 

Bas – boyun tümörleri cerrahisi 

Jinekolojik kanser operasyonlari 

.....

Hasta ve hasta yakinlarinin siklikla sordugu 

sorulardan örnekler: 

• Ne kadar agrim olacak 

• Kemoterapi nasil bulanti ve kusma yapacak 

Ne kadar sürecek 

• Çalismak için yeterli enerjim olacak mi 

• Cinsel problemlerim olur mu 

• Bütün saçlarim dökülecek mi Tekrar geri 

gelir mi 

• Hastanede ne kadar kalacagim 

• Istahim ne zaman açilacak 

• Niçin kendimi hep depresif hissediyorum 

Bezjak A et al. Qual Life Res 2001; 10: 1-13

Kanser Tedavi Cevabi 

• Kanser tedavi sonuçlarinin ölçümü; 

’Anlamli yanit oranlari’ 

‘Hastaliksiz yasam süresi’ 

‘Yasam süresi’ 

⇒ Her geçen gün bu kavramlara QOL 

sonuçlarinin eklenmesiyle degerlendirmeleri 

daha da anlamli yapmistir.

QOL Ölçümü

Ölçek çesitleri 

1- Genis hasta topluluklari için düzenlenmis 

genel ölçekler. 

2- Kanser hastalarinda kullanim amaciyla 

hastaya özel ölçekler 

3- Hastaliklara özel ölçekler. (Örnegin meme 

kanseri ya da prostat kanserli hastada 

kullanilmak üzere)

List of QOL tools frequently used in oncology 

ame of measurement (Type) 

arnofsky rating (General) 

inear Analogue Self Assessment (General) 

hort Form 36 (SF-36) (General) 

uropean Organisation for the Research and Treatment of Cancer QLQ-C30 

(EORTC QLQ-C30) (Cancer specific) 

unctional Assessment of Cancer Therapy-General (FACT-G) (Cancer specific) 

isual Analogue Scale-Cancer (VAS-C) (Cancer specific) 

ospital and Anxiety Depression Scale (HADS) (General) 

rofile of Mood States (POMS) (Cancer specific) 

otterdam Symptom Checklist (RSCL) (Cancer specific)

Yasam Kalitesi Degerlendirmesi: 

• Linear scales 

• EORTC QOL-C30 

• QLQ-CR38QLQ (Sprangers MAG at al.2000): Kolorektal 

kanserlerdeki cerrahi, kemoterapi ve radiyoterapiye bagli 

etkilenen yasam kalitesini inceler 

• EORTC QOL-C30/+BR23; Meme kanserli hastalar için 

• EORTC QOL-H&N35: Bas boyun tümörleri için 

• QLQ-LC13. Akciger kanserlerine yönelik spesifiktir 

• Nottigham Health Profile (NHP) 

u‘A questionnaire for the assessment of quality of life in 

cancer patients in Turkey’ Özyilkan et al., 1995

• Genel 

• Bireysel

‘En iyi’ QOL ölçek seçimi

• Karnofsky Index 1948 yilinda 

gelistirilmis olup ilk ve pratik 

ölçeklerdendir.

------------------------------------------------------------------------------------ 

fazlasini yatakta geçiriyor, belirgi 

------------------------------------------------------------------------------------ 

Performans Statüsü Skalasi 

------------------------------------------------------------------------------------ 

ECOG Karnofsky Tanim 

0 100 Asemptomatik, normal aktivite 

1 80-90 Semptomatik, ancak ayakta 

2 60-70 Semptomatik, günün yarisindan 

azini yatakta geçiriyor, minimal 

yardima ihtiyaci var. 

3 40-50 Semptomatik, günün yarisindan 

yardima ihtiyaci var. 

4 20-30 Semptomatik, günün hepsini 

yatakta geçiriyor, siddetli yatalak

EORTC’nin gelistirdigi; 

•The QLQ-C30

EORTC QLQ-C30 (version 3) 

We are interested in some things about you and your health. Please answer all of the questions 

yourself by circling the number that best applies to you. There are no "right" or "wrong" 

answers. The information that you provide will remain strictly confidential. 

Please fill in your initials: 

Your birthdate (Day, Month, Year): 

Today's date (Day, Month, Year): 

aaaa 

b d b d b d 

b d b d b d 

Not at A Quite Very 

all little a bit much 

1. Do you have any trouble doing strenuous activities, 

like carrying a heavy shopping bag or a suitcase 1 2 3 4 

2. Do you have any trouble taking a long walk 1 2 3 4 

3. Do you have any trouble taking a short walk outside 

of the house 1 2 3 4 

4. Do you need to stay in bed or a chair during the day 1 2 3 4 

5. Do you need help with eating, dressing, washing 

yourself or using the toilet 1 2 3 4 

During the past week: Not at A Quite Very 

All little a bit much 

6. Were you limited in doing either your work or other 

daily activities 1 2 3 4 

7. Were you limited in pursuing your hobbies or other 

leisure time activities 1 2 3 4 

8. Were you short of breath 1 2 3 4 

9. Have you had pain 1 2 3 4 

10. Did you need to rest 1 2 3 4 

11. Have you had trouble sleeping 1 2 3 4 

12. Have you felt weak 1 2 3 4 

13. Have you lacked appetite 1 2 3 4 

14. Have you felt nauseated 1 2 3 4 

15. Have you vomited 1 2 3 4 

16. Have you been constipated 1 2 3 4 

Please go on to the next page

During the past week: Not at A Quite Very 

all little a bit much 

17. Have you had diarrhea 1 2 3 4 

18. W ere you tired 1 2 3 4 

19. Did pain interfere with your daily activities 1 2 3 4 

20. Have you had difficulty in concentrating on things, 

like reading a newspaper or watching television 1 2 3 4 

21. Did you feel tense 1 2 3 4 

22. D id you worry 1 2 3 4 

23. Did you feel irritable 1 2 3 4 

24. Did you feel depressed 1 2 3 4 

25. Have you had difficulty remembering things 1 2 3 4 

26. Has your physical condition or medical treatment 

interfered with your family life 1 2 3 4 


interfered with your social activities 1 2 3 4 


caused you financial difficulties 1 2 3 4 

For the following questions please circle the number between 1 and 7 that 

best applies to you 

29. How would you rate your overall health during the past week 

1 2 3 4 5 6 7 

Very poor Excellent 

30. How would you rate your overall quality of life during the past week 

1 2 3 4 5 6 7 

Very poor Excellent 

© Copyright 1995 EORTC Quality of Life Study Group. All rights reserved. Version 3.0

En basit ve pratik olan; 

• Visual analogue rating scale (VAS); 

10 cm çizilen çizgi üzerinde hastalar var olan 

yasam kalitelerini genel olarak tanimlarlar. 

örnegin:

Visual Analoge Scale (VAS) 

Olabildigince en iyi 

QOL 

Olabildigince 

en kötü QOL

Mercier M, et al. Qualityof life Research,1992, 1, 53-61

B. Bergman ve ark. (1994

Cunningham et al. 1999



• QOL ölçekleri literatürde daha çok bati 

dünyasi kaynakli olmaktadir. 

• Bilinen diger bir gerçek de her ölçegin 

kendi ülkesine, kültürüne, ve klinigine göre 

farkli olabilecegidir.

‘A questionnaire for the assessment of quality 

of life in cancer patients in Turkey’ 

Ozyilkan O, et al. Materia Medica Polona, 1995, 153 

• Biz bu çalismamizda geçerliligi kendi 

hastalarmizda test edilmis bir ölçek 

gelistirmeyi amaçladik.

‘The impact of diagnosis and treatment on the 

quality of life in breast cancer patients’ 

Ozyilkan O, Neoplasma, 1998, 45 - 48 

• Bu çalismamizda gelistirdigimiz ölçegi meme kanserli 

hastalarimizda kullandik. Tani ve tedavinin meme kanserli 

hastalarin yasam kalitesine etkisini 8 ayri alt baslikta 

inceledik. 

Genel iyilik hali, 

Fiziksel semptom ve aktivite, 

Uyku bozuklugu, 

Istahsizlik, 

Seksüel bozukluk, 

Algilama bozuklugu, 

Tibbi etkilesim, 

Sosyal etkilesim ve is performansi


quality of life in breast cancer patients’ I 


• Total QOL degerlerinde gruplar arasi fark 

olmamasina karsin meme kanserli hastalarla 

kontrol grubu karsilastirildiginda meme kanserli 

hastalarin (p


quality of life in breast cancer patients’ II 


Kemoterapi tamamlandiktan sonra 

Istahsizligin(p

Yasam Kalitesi Ölçeklerinin Potansiyel Yararlari 

â Ilaçlarin hastalar üzerine yan etkilerinin yorumunda 

kolaylik saglar. 

â Hastalik veya semptomlarin genel yasam kalitesine daha 

açik ve net olarak yorum yapma kolayligi saglar. 

â Yasam süreleri üzerine esit etkileri olan tedaviler arasinda 

seçim yapabilme kolayligi saglar. 

â Yeni ilaç gelisiminde kolaylik saglar. 

â Prognoz yorumunda kolaylik saglar

Kanser tedavisinde 

tedavide belirleyici faktörler; 

• Ilaç yan etkileri! 

• QOL!

ABD’de Food and Drug Administration 

(FDA) ve American Society of Clinical 

Oncology (ASCO), Kanada da National 

Cancer Institute of Canada 

Tedavi semalarinin gelistirilmesinde mutlaka 

QOL etkilerini arastirmayi sart kosar! 

ASCO, Journal of Clinical Oncology, 1996; 14: 671

Tartisma I 

‣ Karsilastirmali onkoloji çalismalarinin 

standart sonuçlari; 

Tümör cevabini 

Yasam süresini ve/veya 

Hastaligin progrese oldugu zamani 

Tedaviye bagli toksiteyi 

Ilgili kanser ve tedavisine bagli hastalarin 

Yasam Kalitesi etkilesimlerini

Tartisma II 

‣ Biz onkoloji uzmanlari modern tip biliminin 

bizlere sagladigi genis bilgiler ve tecrübelerle 

hastalarimiza en iyi, en güncel tedaviyi ararken 

istatistiksel analizlere konsantre olmusken 

hastalarimiz için emosyonel ve psikosoyal 

destegin esas oldugunu unutabilmekteyiz. 

‣ Biz onkoloji uzmanlarinin görevi, en iyi ve en 

effektif kanser tedavisini ararken hastaligin ve bu 

hastalik tedavilerinin her hastanin yasam biçimini 

nasil etkileyebilecegini düsünmeliyiz.

SONUÇ ! 

Hastanin, hasta yakinlarinin ve hekimlerin 

kanser hastaliginin tedavisinde esas amaçlari; 

• Kür saglamak veya yasam süresini uzatmak 

• Fonksiyonel devamliligi saglamak 

• Konforu saglamak 

QOL !

kanser hastalari2.pdf

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?