E.Ü. HYO Dergisi Cilt 26 - Sayı 2 - 2010 - Hemşirelik Yüksekokulu

psikosomatik hastalıkların oluşmasına temel oluşturur, organizmada
önemli biyolojik tepkileri ortaya çıkararak kendini gösterir (Fassino et
al. 2002). Özer de (1994b) öfkenin bastırılması ile hipertansiyon arasında
ilişki olduğunu belirtmektedir. Diğer taraftan, kadınların erkeklere göre
öfkelerini daha fazla bastırdıkları ya da öfkelerini somatik semptomlarla
daha fazla gösterdikleri de ifade edilmektedir (Linden et al. 1997).
Öfke, durumluk ve sürekli öfke olarak iki farklı şekilde
görülebileceği gibi, öfkeyi dışa vurma, içte tutma ve kontrol etme gibi
öfke tarzı, öfke ifade biçimi olarak da irdelenebilir (Özer 1994a). Bir
kişilik özelliği olarak da kabul edilen sürekli öfkenin, orta yaşta olanları
hipertansiyon gibi kalp - damar hastalığı açısından risk altına soktuğu
belirtilmektedir (Williams et al. 2001, Schum et al. 2003). Bu nedenle,
öfke kontrolü önem kazanmaktadır. Öfke kontrolünde amaç, öfkenin
dışa vurulmasını engellemek değil, öfkenin nasıl uygun bir dille ifade
edilebileceğinin bilinmesidir (Soykan 2003).
Kronik bir hastalık olan hipertansiyonda, yaşam kalitesinin
arttırılması yanı sıra hemşirelik bakımının amacına ulaşmasında,
hastaların biyo-psiko-sosyal yönleriyle “bütüncül” olarak ele alınması
gerekir. Bu yaklaşımın hastane klinikleri ve poliklinikleri kadar toplum
sağlığı açısından da önemli olduğu göz ardı edilmemelidir.
Ülkemizde hipertansiyonun ruh sağlığı ile ilişkisini inceleyen
araştırmalar algılanan yaşam kalitesi, tedaviye uyum, mizaç ve karakter
özellikleri gibi konularda ve genellikle hastane ortamlarında yapılmıştır.
Benzer şekilde ulaşılabilen hipertansiyon hastalarında öfke çalışmaları
da hastane merkezlidir (Özer 1994b, Sayar 2000, Erkek 2006). Ülke
genelinde yaygınlığı göz önüne alındığında hipertansiyon hastalarının
öfke ve öfke ifade tarzlarının hastane ortamı dışında da incelenmesi
gereği ortaya çıkmaktadır. Bu düşünceden hareketle, araştırmanın
amacı sağlık ocağına başvuran hipertansiyonlu hastaların sürekli öfke
ve öfke tarzlarını belirlemek, etkili faktörleri saptamaktır.
GEREÇ VE YÖNTEM
Tanımlayıcı nitelikte olan bu alan araştırmasında, Buca 2 nolu
Sağlık Ocağı’na başvuran hipertansiyon tanısı almış bireyler
araştırmanın evrenini, 01 Temmuz – 01 Ağustos 2005 tarihleri arasında
başvuran, en az altı ay önce hipertansiyon tanısı almış, araştırmaya
katılmayı kabul eden 305 birey örneklemi oluşturmuştur.
Araştırmanın verileri, hastaların sosyodemografik özelliklerini ve
hastalık özelliklerini kapsayan “Birey Tanıtım Formu” ve Sürekli Öfke -
Öfke Tarz Ölçeği (SÖÖTÖ) kullanılarak, hastalar tarafından kalem kâğıt
tekniği ile toplanmıştır.
3