E.Ü. HYO Dergisi Cilt 26 - Sayı 2 - 2010 - Hemşirelik Yüksekokulu

effective factors.Likewise, the mean score of anger include was 19.44±4.94. The
effective factors were found to be gender, living place, education, working status,
socioeconomic status, exercises, stress of hypertension, using alcohol, perceived
mental and physical health. The mean score of anger exclude was 13.10±4.49.
The effective factors were found to be gender, individuals who lives together with,
working status, diet, smoking, mental disorder, perceived mental and physical
health. The mean score of anger control was 23.40±4.97. For this mean score,
diet, mental disorder, perceived mental health were found effective factors.
Key Words: Anger, Anger Expression, Hypertension
GİRİŞ
Hipertansiyon ülkemizde ve dünyada sık rastlanan, ölüm nedenleri
açısından göz ardı edilemeyecek önemli bir sağlık sorunudur. Dünyada
2000 yılı itibariyle 972 milyon insanda hipertansiyonun var olduğu ve
erişkin nüfusun %26.4’ünü oluşturduğu bildirilmektedir (Soydan 2003).
Toplumumuzda yaklaşık 15-16 milyon hipertansiyon hastasının olduğu
öngörülmektedir (Öngen 2005). Ülkemizde yapılan araştırmalarda 18 yaş
ve üzeri bireylerde hipertansiyon prevalansının erkeklerde %27,
kadınlarda %33 (Aydemir 2001), 40 yaş ve üzeri nüfusta hipertansiyon
prevalansının %43.5, 60 yaş ve üzeri nüfusta ise %63.9 ve %66.7
olduğu saptanmıştır (Emsal 2000). Hipertansiyonun yaşla birlikte
artmasına karşın tüm yaş gruplarında da görülmesi nedeniyle ülkemiz
için önemli bir halk sağlığı sorunudur (Yalçın 2002).
Hipertansiyon etyolojisinde genetik, beslenme, yaş, cinsiyet gibi
faktörlerin yanı sıra kaygı, stres ve öfke gibi psikolojik faktörler de etkilidir
(Atkinson et al. 1999, Özmen 2003) Görüldüğü gibi, hipertansiyon
psikolojik durumu, sosyal ilişkileri ve çevreyle etkileşimi de içine alan
geniş bir bakış açısı ile ele alınması gereken bir hastalıktır. Bu
araştırmada hipertansiyonda önemli bir faktör olan öfke ele alınacaktır.
Öfke genellikle engellenme, saldırıya uğrama, eleştirilme, tehdit
edilme, yoksun bırakılma, kısıtlanma gibi durumlarda hissedilen,
saldırgan davranışlarla sonuçlanabilen olumsuz bir duygu olarak
tanımlanmaktadır (Budak 2003). Başka bir anlatımla öfke, bireyin
davranışları, amaçları, planları, beklentileri engellendiğinde ve bireyin
benliğine bir tehdit algıladığında ortaya çıkar (Balkaya 2001, Bilge ve
ark. 2003, Kassinove et al. 2003).
Öfkede de diğer duygusal durumlarda olduğu gibi benzer fizyolojik
belirtiler ortaya çıkar (Atkinson et al. 1999, Bilge ve ark. 2005). Öfke
düzeyinin yükselmesiyle, kardiyak output ve periferik vazokonstriksiyon
artmakta, böylece kan basıncı yükselmektedir (Thomas 1997). Bununla
birlikte, nabız ve solunum sayısında artma, terleme, mide ve
bağırsaklarda değişiklikler görülür. Ancak öfkeyi ifade etmede yetersizlik
yanı sıra bu belirtilerin sık sık yaşanması ve uzun sürmesi
2