E. Kiram

ler. Nitekim, Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu
ki, (Benden sonra Peygamber gelseydi, Ömer Peygamber olurdu).
‹mâm-› Gazâlî “rahmetullahi aleyh” buyuruyor ki: Halîfe
Ömer “rad›yallahü anh” flehîd olunca, Abdüllah ibni Ömer, Sahâbe-i
kirâma dedi ki: (‹lmin onda dokuzu, Ömer “rad›yallahü anh”
ile berâber öldü!). Ba’z›lar›n›n bu sözü anlam›yarak duraklad›klar›n›
görünce, (‹lmden maksad›m, Allahü teâlây› bilmekdir. Abdest
ve guslün bilgileri de¤ildir) dedi. Ömer böyle olunca, Ebû
Bekrin “rad›yallahü anh” büyüklü¤ü nas›l anlafl›l›r ki, Ömerin bütün
iyilikleri, onun bir iyili¤idir. Böyle oldu¤u, hadîs-i flerîfde bildirilmekdedir.
Ömer ile S›ddîk “rad›yallahü anhümâ” aras›ndaki
fark, S›ddîk ile Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” aras›ndaki
farkdan ziyâdedir. Baflkalar›n›n S›ddîkdan “rad›yallahü anh”
ne kadar afla¤› oldu¤unu bundan anlamal›d›r. fieyhayn “rad›yallahü
anhümâ” öldükden sonra da, Peygamberimizden “sallallahü
aleyhi ve sellem” ayr› kalmad›lar. Mahflere de, onlarla berâber
kalk›p gidece¤ini haber vermifldir. O hâlde efdaliyyet, üstünlük,
Ona dahâ yak›nl›k demek olup, bu da, ikisine mahsûsdur. Bu fakîrli¤im
ve afla¤›l›¤›m ile, Onlar›n yüksekli¤inden ne anl›yabilir ve
söyliyebilirim ve üstünlüklerinden ne anlatabilirim Tozun, duman›n,
günefli anlatma¤a gücü yeter mi Bir damla su, büyük denizleri
söyliyebilir mi
‹nsanlara nasîhat etmek, herkese yol göstermek için, geri dönmüfl
olan Evliyâ “kaddesallahü teâlâ esrâre-hümül’azîz”, keflflerinin
nûru ile ve Tâbi’în ve Tebe-i tâbi’înden ictihâd derecesine yükselen
âlimler “rahime-hümullahü teâlâ”, hadîs-i flerîflerin derinliklerindeki
ma’nâlar› bulup anlamak ile, fieyhayn›n “rad›yallahü anhümâ”
kemâlât›ndan biraz anl›yarak, hakîkatlerinden az birfley ele
geçirerek, üstünlüklerini bildirmifller ve bunda söz birli¤i hâs›l olmufldur.
Bu sözlerine uym›yan keflflerin, bulufllar›n, yanl›fl oldu¤unu
söyliyerek, bunlara k›ymet vermemifllerdir. Bu ikisinin üstünlü-
¤ü, Sahâbe-i kirâm aras›nda zâten flöhret bulmufldu. Meselâ, Buhâriyyi
flerîfde, Abdüllah ibni Ömer “rad›yallahü anhümâ” diyor ki,
(Biz, Peygamber “sallallahü aleyhi ve sellem” zemân›nda, Ebû
Bekr gibi kimseyi bilmezdik. Ondan sonra Ömeri, Ondan sonra da
Osmân› “rad›yallahü anhüm” bilirdik. Onlardan sonra kimseyi
kimseden üstün tutmazd›k). Ebû Dâvüdün bildirdi¤ine göre, yine
Abdüllah ibni Ömer diyor ki, (Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”
zemân›nda bizler en üstün Ebû Bekrdir, sonra Ömer, sonra
Osmând›r “rad›yallahü anhüm” derdik).
Evliyâl›k, Peygamberlikden dahâ yüksekdir sözü, erbâb-› sek-
– 73 –