E. Kiram

zanm›fld›. Halîfe olaca¤› da, kendisine müjdelenmifl idi. Birgün, Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem” hayvana binip, onu da, arkas›na
bindirmifldi. Konuflurlarken (Yâ Rabbî! Buna çok ilm ve hilm
ver!) diye düâ buyurmufldur. Târîhlerin hepsi diyor ki: Akl›, zekâs›,
afv›, cömerdli¤i, idâresi, yumuflakl›¤› pek ziyâde olup, dillerde
gezerdi. Afv› ve yumuflakl›¤› hakk›nda nice hikâyeler vard›r ve iki
büyük arabî kitâb hâlinde neflr edilmifldir. Arabistânda dört dâhî
yetiflmifldir. Hazret-i Mu’âviye, Amr ibn-i Âs, Mugîre tebni fiu’be
“rad›yallahü teâlâ anhümâ” ve Ziyâd bin Ebîhdir. Âlimlerden birço¤u
demifldir ki, çok heybetli, cesâretli, tedbirli, gayretli, merhametli
olup, her sûretle, sanki idâreci olarak yarat›lm›fld›. Hattâ, hazret-i
Ömer, onu gördükçe “rad›yallahü anhümâ” (Bu, bir Îrân flâh›-
d›r) buyururdu. Bir fley isteyeni bofl çevirmez, katkat fazlas›n› verirdi.
Birgün, Hasen “rad›yallahü anh” borcu oldu¤unu söyledikde,
seksen bin alt›n vermifldi. Amr ibni Âs› “rad›yallahü anh” M›sra vâlî
yap›p, iki sene bütün M›sr gelirini, ona ba¤›fllam›fld›.
A¤abeysi Yezîd, Ömer “rad›yallahü anhümâ” taraf›ndan, fiâmda
vâlî iken hicretin yirminci senesinde vefât etmifl ve yerine, bunu vekîl
ta’yîn etmifldi. Halîfe Ömer “rad›yallahü anh”, asîl olarak vâlî
yapd›. Hazret-i Osmân, Alî ve Hasen “rad›yallahü anhüm” de, kendisini
azl etmediler. Hicretin k›rkbirinci senesinde islâmiyyete uygun,
sahîh halîfe oldu. Buna, bütün islâm memleketlerinde bulunanlar,
râz› olup, bu seneye (âmül-cemâ’a) ismi verildi. Halîfe olunca,
Afrikada kâfirlerle cihâda bafllad›. Bir sene sonra, Abdürrahman isminde
bir serdâr› [kumandan›] Îrân›n flark›nda Sicistâna [ya’nî Sistana],
bir sene sonra, Sûdana ordu gönderip, oralar› kâfirlerden ald›.
K›rkdördüncü y›lda Kâbil flehrini, sonra Mühelleb kumandas›ndaki
ordusu, Hindistân ve Semerkand› ald›. Mühelleb, dahâ sonralar› hâricîlerle
çok muhârebeler yaparak yay›lmalar›n› önlemifl büyük bir
kahramand›r. K›rkbeflde Afrîk›yye [ya’nî Tunus] al›nd›. 47’de Çinde
büyük ve çetin muhârebeler yap›ld› ve çok flehîd verildi, k›rksekizde
K›br›s adas›na, bizzat gazâya gidip, feth eyledi.
K›br›s adas›, nice zemân müslimânlar›n elinde kald›. (Ahlâk-›
alâî) kitâb› son k›sm›, beflinci sahîfede diyor ki, (K›br›s adas›nda,
Eshâb-› kirâmdan ve Tâbi’în-i izâmdan, çok kimselerin mezâr› vard›r.
Bilhâssa Enes bin Mâlikin “rad›yallahü anh” teyzesi Ümm-i H›-
râm “rad›yallahü anhâ” orada medfûndur). Bir gün, Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem” onun evinde uyumufldu. Gülerek
uyand›. Yâ Resûlallah! Niçin güldünüz dedikde, (Yâ Ümm-i H›-
râm! Ümmetimden bir k›sm›n›, gemilere binip, kâfirlerle gazâya giderler
gördüm!) buyurdu. Ümm-i H›râm (Yâ Resûlallah! Düâ et,
ben de onlardan olay›m!) dedi. Peygamberimiz “sallallahü aleyhi
– 62 –