E. Kiram

202 — SA’DÜDDÎN-‹ TEFTÂZÂNÎ: Mes’ûd bin Ömer, islâmiyyetin
en büyük âlimlerindendir. 722 de Horasanda Teftâzânda
tevellüd, 792 [m. 1390] de Semerkandda vefât etdi “rahime-hullahü
teâlâ”. Timür hân, kendisini çok sever, pek sayard›. Tefsîr, f›kh
ve akâid bilgilerinde zemân›n›n bir dânesi idi. Pek k›ymetli, çok say›da
kitâblar› vard›r. Beyân ve me’ânî ilmlerinde, fiâm müftîsi Celâleddîn
Muhammed bin Abdürrahmân›n [739] yazm›fl oldu¤u
(Telhis-ül-miftâh) kitâb›n› flerh etmifl (Mutavvel) ad›n› vermifldir.
Bu kitâb› ve (Akâid-i Nesefiyye) flerhi çok k›ymetlidir. 16, 89, 204,
249, 294, 401, 402.
203 — SA’DÎ fiÎRÂZÎ: Müslihuddîn bin Abdüllah, 589 y›l›nda
fiîrâzda tevellüd, 691 [m. 1291] de orada vefât etdi. Otuz sene ilm
ö¤rendi, otuz y›l seyâhat ve askerlik yapd›. Otuz y›l› inzivâ ve ibâdetle
geçirdi. fii’rleri pek k›ymetlidir. Kitâblar›, kendi zemân›nda,
her tarafa yay›ld›. Çok flöhret buldu. Pek sayg› gördü. Ba¤dâdda,
Nizâmiyye medresesinde ders verdi. Ehl-i sünnet idi. Ehl-i sünnet
âlimlerinden Ebül-Ferec ibni Cevzînin [508-597] talebesi idi. Tesavvufda,
kâdirî olup, fiihâbüddîn-i Sühreverdînin sohbetinde kemâle
geldi. Ondört kerre hacca gitdi. Ba¤dâd, fiâm, M›sr, Anadolu,
Horasan, Hindistân ve Türkistânda bulundu. Haçl› seferlerinde
Avrupal›lar›n eline esîr düfldü. (Gülistan) ve (Bostan) kitâblar›, fârisî
dilden Avrupa dillerine terceme edilmifldir. Türkçe çeflidli terceme
ve flerhleri de vard›r “rahime-hullahü teâlâ”. 32.
204 — SAF‹YYE: Abdülmuttalibin k›z›, Resûlullah›n halas›
idi. Aflere-i mübeflflereden Zübeyr bin Avvâm›n annesi idi. Câhiliyye
döneminde, Ebû Süfyân›n kardefli Hârisin zevcesi idi. Hazret-i
Hamzan›n anadan da kardefli idi. Müslimân oldu “rad›yallahü
teâlâ anhâ”. 14, 408.
205 — SAF‹YYE B‹NT-‹ HUYEY: Yehûdî k›z› idi. Hayberde
Kenânenin zevcesi iken hicretin yedinci y›l›nda esîr al›nd›. Resûlullah
efendimiz al›p âzâd etdi. Seve seve îmâna gelince, Resûlullah,
nikâh eyledi. Çok akll› idi. Ellinci y›lda vefât eyledi “rad›yallahü
teâlâ anhâ”. 69, 242.
206 — SAF‹YYEDDÎN-‹ ERDEBÎLÎ: Erdebîlde mescid imâm›
idi. 735 [m. 1335] de vefât etdi. O¤lu Sadreddîn ve torunu Alî
ve dahâ sonra bunun o¤lu Cüneyd, s›ra ile imâm olup, Karakoyunlu
hükmdârlar›ndan mirza Cihân flâh, bunu hudûd d›fl›na ç›-
kard›. Diyâr-› Bekre gelip, Akkoyunlu hükmdâr› Uzun Hasene s›-
¤›nd›. Uzun Hasen, Azerbaycan› al›nca, yine Erdebîle yerlefldi.
Torunlar›ndan ‹smâ’îl, velî-i ni’metleri olan Akkoyunlulara isyân
edip, hükûmeti eline ald›. 908 de Tebrîzde (Safevî) devletini kur-
– 384 –