E. Kiram

69, 70, 74, 110, 118, 123, 127, 128, 129, 130, 131, 133, 178, 196, 200,
221, 225, 235, 242, 243, 264, 303, 311, 338, 340, 354.
102 — FEHÎM-‹ ARVÂSÎ: Seyyid Muhammed Fehîm bin Abdülhamîd
Efendi, 1241 de tevellüd, 1313 [m. 1895] de vefât etdi.
Vâlidesi Âmine hân›md›r. Van vilâyetinin, Müks kazâs›n›n Arvâs
köyündendir. Za’îf idi. Uzun boylu idi. Sakal› ne uzun, ne k›sa idi.
Burnunun ortas› yüksekçe idi. Aln› genifl idi. Bu¤day renginde idi.
Diflleri noksan de¤il idi. Sar›¤› büyük idi. Elbisesi, beyâz basmadan,
üç etekli bir entâri idi. Mâvi veyâ yeflil cübbe giyerdi. Çorablar›
yünden idi. Deriden pabuçlar› vard›. Son zemânlar›nda gözlükle
okurdu. Gözleri siyâh idi. Saçlar›n›n ço¤u beyâz idi. Kafllar› orta
idi. Ömrünün sonuna kadar hayvana binerdi. Son zemânlar›nda
sar›¤›n› tafl›yam›yacak kadar za’îf idi. Nemâzda âbânî sarard›. fievvalin
ondördüncü günü vefât etdi. Uzun boylu oldu¤undan mezâr
tafl› uzun yap›lm›fld›. Ermeniler, tafl›n›n ikisini de k›rm›fllar. Heybetli
idi. ‹nsan, gölgesinden korkard›. Gölgesini gören, Allah›n
sevgili kulu oldu¤unu anlard›. Zemân›nda ve Van vilâyetinde benzeri
yok idi. Her nev’ ilmi hattâ z›râ’ati ve san’atlar›, siyâsal bilgileri
pek iyi bilirdi. ‹lmi, Allahü teâlân›n vergisi idi. Van vâlîsi çözemedi¤i
ifllerini, gelip sorar ve çözerdi. Ömründe bir nemâz› cemâ’ats›z
geçmedi. Bir teheccüdü kaç›rmam›fld›r.
Din ve dünyâ bilgilerini medresede okurken, bir yandan da,
Do¤u Anadolunun kutbu olan, insân-› kâmil seyyid Tâhâ-i Hakkârînin
teveccühünü kazanmakla flereflenmifldi.
Mutavvel okumak için, fiemdinandaki Rehberinin yan›ndan ayr›larak,
Muflda Bulan›k kazâs›n›n Âbiri köyüne gitdi. Rehberi, ayr›l›rken
kendisine (Ders okurken anl›yamad›¤›n birfley olursa, bana
râb›ta et! Beni gözünün önüne getir!) buyurmufldu. Hocas› molla
Resûl-i S›bkîden Mutavveli okurken, bir yeri anl›yamad›. Hocas›
tekrâr anlatd›. Anl›yamad›¤› yerin aç›klanmas›n› diledi. Molla Resûl,
cümleyi birkaç kerre okudu. (Bugün yoruldum, yar›n anlat›r›m)
dedi. Ertesi gün okuyup yine aç›kl›yamad›. Hocas›, tekrâr tekrâr
okumakda iken, seyyid Fehîm “rahmetullahi aleyh” gözlerini kapay›p,
Rehberini gözünün önüne getirdi. Seyyid Tâhâ, elinde bir kitâb
ile göründü. Kitâb›, seyyid Fehîmin önüne açd›. Mutavvelin o sahîfesi
idi. O sat›rlar› aç›k olarak okudu. Seyyid Fehîm, merakla dikkat
ediyordu. O cümlenin aras›nda bir vav-› ât›fa [ve] fazla okumufldu.
Seyyid Tâhâ gayb olunca, seyyid Fehîm gözlerini açd›. Molla
Resûlün o sat›rlar› okuyup, düflünmekde oldu¤unu gördü. ‹zn isteyip,
bir de kendi okudu. Üstâd›ndan duydu¤u gibi bir [ve] ekliyerek
okudu. Hocas› bunu iflitince, (Ma’nâ flimdi belli oldu) dedi. Her
– 332 –