E. Kiram

duymaz, Kuzguncukdaki yal›s›ndan, kay›kla, hemen Fer’›yyeye
geldi. Ölüm raporunu imzâlamak istemiyen iki doktordan birini,
Avnî pâfla hemen Trablusgarba sürdü. ‹kincisi olan Ömer be¤in
apoletlerini [formalar›n›] hemen orada sökmüfldür. 1293 [m. 1876]
Hazîran›n 4. cü günü sabâh›, sultân Abdül’azîzin Ortaköy sâhilinde
Fer’›yye serây›ndaki odas›ndan garîb sesler gelme¤e bafllad›.
Sâat dokuz buçukda odaya girenler, eski hâkan› kanlar içinde buldular.
Ertesi gün yay›nlanan hükümet teblî¤i, flöyle diyordu: (Sultân
Abdül’azîz sakal›n› düzeltmek üzere istedi¤i küçük makasla
her iki bile¤inin damarlar›n› açarak intihâr etmifldir. Serasker Avnî
pâfla cesedi karakola nakl etdirmifldir.) Bu teblî¤ ve ekli tabîb
raporu, hiç kimseyi inand›ramad›. Doktorlara yaln›z bilekler gösterilmifldir.
Avnî pâfla, birkaç sene önce de, sultân Abdül’azîzi
zehrleme¤e teflebbüs etmifldi. Midhat pâfla, ölümü iflitince, (Hâkan›n
muhâfazas› pek müflkil ve tehlükeli oldu¤undan, bu vech ile
vefât› pek iyi oldu) demifldir. Mâliye nâz›r› Yûsüf pâfla ise,
(Mel’ûn herif [Avnî pâfla] pâdiflâh›n bafl›n› yidi. ‹nflâallah yak›nda
o kâtil de katl edilir) demifldir. Sadr-› a’zam mütercim Rüfldü pâfla
da, (Na’fl› karakola ç›kard›klar› zemân canl› imifl. Hekimler de,
canl› oldu¤unu tasdîk eylediler) demifldir. Üç pehlüvâna yüzer alt›n
mâ’afl ba¤lanarak, s›rr› ifflâ etmeleri önlendi. Sultân Abdül’azîzin
na’fl›n› y›kayan sekiz imâm, Y›ld›z muhâkemesinde, sultân›n
iki difli k›r›lm›fl, sakal›n›n sol taraf› yolunmufl, sol memesi alt›nda
büyük bir çürük vard› demifllerdir. Pehlüvânlar da, yapd›klar›n›
sonradan i’tirâf etmifllerdir. ‹ntihâr edecek flahs›n her iki bile¤inin
damarlar›n› birlikde kesemiyece¤i de t›p ilminde meydândad›r.
Hüseyn Avnî pâfla, sultân Abdül’azîzin hal’ edilece¤ini birkaç sene
önce Londrada ‹ngiliz nâz›rlar›na söylemek cesâret ve hiyânetinde
de bulunmufldu. Bunun için, (Encyclopaedia Britannica) intihâr
tezini ileri sürmekdedir. Son ç›kan, (Grand Larousse) ise, öldürüldü¤ünü
yazmakdad›r. 1940 târîhli (Larousse illustre)de, (fut
assassiné en 1876= 1876 da katl edildi) yaz›l›d›r. 5 Hazîran günü
cenâzesi büyük merâsimle kald›r›ld›. Topkap› serây›nda y›kand›.
Pederi sultân ikinci Mahmûd hân›n Çenberlitafldaki türbesine
defn edildi.)
Süleymân pâfla, bu ink›lâb›n meflrûtiyyet için yap›ld›¤›n› söyleyince,
Avnî pâfla, sen sus! Asker siyâsete kar›flmaz demifldir. Hâlbuki,
kendisi, askeri çokdan siyâsete kar›fld›rm›fl. Balkanlarda felâketli
hâdiselerin patlak vermesine sebeb olmufldu. Nitekim, 2
Temmuzda S›rb ve Karada¤ prenslikleri isyân etdi. Balkanlar kar›fld›.
24 Nisan 1296 [m. 1877] de Rusyan›n arabulucu teklîfi red
edilerek, 93 harbi bafllad›. Hemen müflîr yap›lan Süleymân pâfla,
– 285 –