E. Kiram

kuvvetlidir) buyurdu. (Bahr-ül-ulûm) kitâb›n› yazan Alâüddîn
Alî Semerkandî sekizyüzaltm›fl (860) senesinde, Anadoluda Lârende
flehrinde vefât etmifldir.
‹mâm-› Süyûtî hazretleri (Târîh-ul-Hulefâ) kitâb›nda diyor ki:
Hadîs-i flerîflerde, (Ümmetimin en merhametlisi Ebû Bekrdir. Allahü
teâlân›n emrlerini yapmakda en fliddetlisi Ömerdir. Hayâs› en
çok olan› Osmând›r. Ahkâm-› islâmiyyedeki zorluklar› en çok çözen
Alîdir. Ümmetimin en emîni Ebû Ubeyde bin Cerrâhd›r. Ümmetimin
en zâhidi Ebû Zerdir. ‹bâdeti en çok olan Ebüdderdâd›r.
Ümmetimin en halîmi ve cömerdi Mu’âviye bin Ebî Süfyând›r) buyuruldu.
Resûlullah›n vâlîleri: (Diyâr-› Bekr)li kâdî Hüseynin dokuzyüzk›rk
(940) senesinde yazd›¤› (Hamis) kitâb›nda diyor ki, (Bâzân),
Acem flâh› Husrev taraf›ndan Yemen vâlîsi yap›lm›fld›. Îmâna geldi.
Resûl aleyhisselâm onu vâlî olarak yerinde b›rakd›. ‹lk ‹slâm
vâlîsi Bâzând›r. Resûl aleyhisselâm, Hâlid bin Sa’îdi, San’a flehrine,
Ziyâd bin Esedi Hadremût flehrine, Ebû Mûsel Efl’arîyi Aden
flehrine, Ebû Süfyân bin Harbi Necrân vilâyetine, Mu’âviyenin büyük
kardefli Yezîdi Teymâ flehrine, Attâb bin Esyedi Mekke flehrine,
Amr bin Âs› Ummân flehrine vâlî yapm›fld›r. Kâdî Hüseyn bin
Muhammed, hicretin dokuzyüzaltm›fl (960) y›l›nda Mekkede vefât
etmifldir.
Resûlullah›n kâtibleri: Hazret-i Ebû Bekr, Ömer, Osmân, Alî,
Talha, Zübeyr, Sa’d bin Ebî Vakkâs, Muhammed bin Seleme, Erkam
bin Ebî Erkam, Abdüllah bin Erkam, Mugîre bin fiu’be,
Ubeyy bin Kâ’b, Zeyd bin Sâbit, Ebû Süfyân bin Harb ve o¤lu
Mu’âviye ve büyük kardefli Yezîd bin Ebissüfyân, Hâlid bin Velîd,
Amr ibni Âs, Huzeyfe bin Yemând›r. Bunlardan baflka da kâtibleri
vard›. Hepsi k›rküç kiflidir. ‹çlerinden en çok kâtiblik yapan,
Zeyd bin Sâbit ile Mu’âviye bin Ebissüfyân idi “rad›yallahü teâlâ
anhümâ”.
Yabanc› memleketlere gönderdi¤i elçileri ondört kiflidir. Bunlardan
biri Amr bin Âs hazretleridir. Bunu Ummâna elçi olarak
göndermifldir. Sonra Ummâna vâlî yapm›fld›r.
(‹stî’âb) ad›ndaki kitâbda, ikibinyediyüzyetmifl erkek ve üçyüzseksenbir
aded kad›n Sahâbînin hâl tercemesi yaz›l›d›r. (‹stî’âb
fî ma’rifetil Eshâb) kitâb›n› yazan hâf›z Yûsüf bin Abdüllah Kurtubî
463 [m. 1071] de vefât etmifldir. (Mevâhib-i ledünniyye) kitâb›nda
diyor ki, Resûlullah›n “sallallahü aleyhi ve sellem” vefât›na
kadar îmâna gelenler say›s›z ve hesâbs›zd›r. Mekke fethinde onbin,
Tebük gazâs›nda yetmiflbin, vedâ’ hacc›nda doksanbin ve Re-
– 251 –